تحلیلی نو از معنای لغوی و تفسیری واژه تک آمد «هلوع» در قرآن

واژه تک­آمد «هلوع» در قرآن (معارج/ ۱۹) به تصریح برخی مفسران و براساس آرای مختلف لغوی و تفسیری، از لغات غریب و دشوارفهم قرآن است که تعریف آن به «جزوع» و «منوع» در دو آیه بعدی، دانشمندان را از ضبط دقیق معنای آن غافل کرده است. کشف معنای اصلی ماده هلع و نمودهای مختلف آن از طریق بررسی­های لغوی، هدف اول  این جستار  بوده و البته سوال اصلی، نحوه ارتباط هلوع با جزع و منع، آن­هم در صیغه مبالغه آن ها است. دو معنا و تفسیر مشهور هلوع به «شدت جزع» و «شدت حرص»، از عهده برقراری این ارتباط بر­نمی­آیند. تحقیق حاضر با روش توصیفی­ تحلیلی روشن می­کند که معنای محوری هلوع، «خالی بودن درون از منبع قوت» است که از طرفی با ضعف و سستی همراه است و از طرف دیگر در دو شاخه «سبکی» و «گرسنگی شدید» سر برمی­آورد. هریک از این­دو، با نوعی بی­قراری و حرکت همراه است و در حضور عوامل شتاب­دهنده، نمودهای مختلف سرعت، جدیت، مبالغه و ... در این ماده تجلی می­یابد. هلوع در قرآن، درباره انسان تهی از ایمان و مضطرب به­کاررفته و ناظر به مبالغه و شدت عمل او در شر و خیر است؛ یعنی، مستقیما به معنای جزع و منع ارتباطی ندارد.

کلیدواژه ها:

Halū’a ، Surah Ma'arij ، jazū’a ، manū’a ، greedy ، هلوع ، سوره معارج ، جزوع ، منوع ، حریص