ریزازدیادی زرین گیاه از طریق القای نوشاخه و ریشه نوپدید روی جداکشت میانگره تحت تیمار هورمونهای رشد اکسین و سیتوکینین

زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss) از خانواده Lamiaceae یکی از گونه های مهم انحصاری در ایران است که اهمیت زیادی از نظر کاربرد در صنایع مختلف مانند صنایع غذایی و دارویی دارد. مطالعات مختلف انجام شده روی این گیاه، اثرات ضد سرطانی، ضد اسپاسم، پاداکسایندگی، ضد میکروبی و ضد درد را به اثبات رسانده است. اما متاسفانه زرینگیاه به علت شرایط خاص رویشگاه و برداشت بی رویه انسانی در خطر انقراض قرار دارد.. از اینرو استفاده از روشهای زیست فناورانه نظیر کشت بافت میتواند به تکثیر و حفظ این گونه دارویی ارزشمند کمک موثری کند. در این مطالعه تاثیر تنظیم کنندههای رشد گیاهی شامل BAP و KIN به عنوان سیتوکینین و ۲,۴-D و NAA به عنوان اکسین با غلظتهایی در بازه ۰ تا ۳ میلیگرم بر لیتر در محیط کشت موراشیگ- اسکوگ بر جداکشت میانگره مورد بررسی قرار گرفت. . نتایج نشان داد بهترین تیمار از نظر القا کالوسهایی با قطر بزرگتر، محیط کشت های حاوی دو هورمون با غلظت های mg L-۱ BAP ۱و mg L-۱ ۲,۴-D ۲ بود. بیشترین میانگین تعداد کالوسها در تیمارهایی حاصل شد که دارای ۳ میلیگرم در لیتر KIN و ۲,۴-D بودند. بیشترین میانگین تعداد نوریشه روی هر قطعه جداکشت در محیط MS حاوی mg L-۱ NAA ۲ مشاهده شد و محیط دارای mg L-۱ KIN ۱ به همراه mg L-۱ NAA ۳ بهترین محیط برای القای رشد طولی ریشه ها بود. بیشترین تعداد نوشاخه، برگ نوپدید و میانگره روی قطعه جداکشت درمحیط حاوی mg L-۱ BAP۳ القا شد در بین تیمارهای مناسبترین تیمار برای القا و رشد طولی نوشاخه، محیط حاوی mg L-۱ KIN ۱به همراه mg L -۱ NAA ۱ بود. بطور کلی به کمک نتایج حاصل می توان در چند مرحله از قطعات جداکشت یک دانه رست و گیاهچه های جوان با استفاده از روش کشت بافت به ریزازدیادی و تکثیر این گیاه دارویی کمک و از انقراض آن جلوگیری کرد.

کلیدواژه ها:

القای نوشاخه ، ریزازدیادی ، زرینگیاه ، کالوس ، نوریشه