بررسی عوامل موثر و چالش های ناشی از مهاجرت بر ترکیب جمعیت ایران

مقدمه: مهاجرت های داخلی و خارجی می تواند تاثیرات قابل توجهی بر ترکیب جمعیتی کشور داشته باشد. مهاجرت متخصصین ونخبگان علمی، سرمایهداران، ورزشکاران و نیروی جوان از ایران، بسیار مورد بحث و گاه نگران کننده بوده است. در پایان سال ۲۰۲۰ ،گزارشی از شکل گیری موج «مهاجرت تودهای» در ایران منتشر شد. در این گزارش، اعلام شد که قشرهای گوناگون مردم این کشور، جهت دستیابی به زندگی و اقتصاد امن و با ثباتتر در فکر خروج از کشور و سرازیر شدن به کشورهای دیگر، حتی همسایه هستند.پیش از این دوران، نگرانی ها بیشتر در مورد خروج استعدادها، آموزش دیدگان و نخبگان ایرانی از این کشور بود؛ اما پس از این دوران،خواهان بودن خروج و مهاجرت از ایران، در طبقه های گوناگون اجتماعی، به ویژه در دهک های پایین اقتصادی، به سرعت گسترشیافت. تنش بسیار در نرخ ارز، نرخ تورم، رکود شدید اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری همراه با «ناامیدی» و «استیصال اجتماعی» ازچرایی های غالب این رویداد هستند.روش کار: جستجو در پایگاه های داده علمی معتبر شامل PubMed ، Scopus ، Web of Science ، Cochrane Library ،EMBASE ، MEDLINE ، Science Direct ، Google Scholar ، ProQuest ، SpringerLink با استفاده از کلید واژه هایفارسی: مهاجرت ، مهاجرت داخلی، مهاجرت خارجی، ترکیب جمعیت و ایران و چالش های مهاجرت وکلید واژه های انگلیسیMigration, domestic migration, foreign migration, population composition, Iran and migration challenges , انجام شد. در ابتدا عنوان و چکیده مقالات بازیابیشده بررسی شد و مقالات مرتبط برای مطالعه کامل استخراجشدند. سپس مقالات کامل بر اساس معیارهای ورود و خروج بررسی شدند. در نهایت از مجموع ۴۱ مقاله، از داده های استخراج شدهاز ۷۰ مقاله به صورت کیفی تجزیه و تحلیل انجام شد.نتایج: مهاجرت های داخلی و خارجی می تواند تاثیرات قابل توجهی بر ترکیب جمعیتی کشور داشته باشد ، عوامل مختلفی از جملهشرایط نامساعد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، فرار مغزهای کادر سلامت، نفوذ اینترنت و شبکه اجتماعی مجازی، سطح تحصیلاتو سواد، سرمایه اجتماعی، شرایط مناسب کشور مقصد و تغییرات اقلیمی از مهم ترین علت های مهاجرت در ایرانیان در نظر گرفتهشده است .نتیجه گیری: مهاجرت منابع انسانی متخصص و نخبه که به عنوان سرمایه انسانی شناخته میشود، از مسائل مهم در مدیریت کلکشور به شمار میآید. از این رو ارزیابی علل مهاجرت منابع انسانی و ارائه راهکارهایی جهت کاهش مهاجرت امری اجتناب ناپذیر وضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

مهاجرت ، مهاجرت داخلی ، مهاجرت خارجی ، چالش های مهاجرت ، ایران