تخاصم گفتمانی در رمان جنگ

هدف این پژوهش بررسی تخاصم گفتمانی در رمان جنگ است. به این منظور در گام نخست، گفتمانهای متخاصم شناسایی، و سپس فضای تخاصم و غیریت­سازی میان گفتمانهای بازنمایی­شده در رمانهای شاخص جنگ بررسی شده است. پاره­ای از غیریت­سازی در این رمانها به دشمن خارجی (عراق) معطوف است. در این فرایند در خوانشی مبتنی بر باورهای ایدئولوژیک گفتمان انقلاب اسلامی، دشمن عراقی به­عنوان گروه کافران غیریت­سازی شده است. افزون بر این با تمرکز بر تجهیزات دشمن از نیروی انسانی آنها عاملیت­زایی شده است. در دیگر سو، گفتمان لیبرال و گفتمان ناسیونالیسم قومیت­گرا به­عنوان گفتمان­های متخاصم داخلی، غیریت­سازی شده­ است. گفتمان لیبرال می­کوشد با تکیه بر شعار تخصص­گرایی، اندیشه بسیج عمومی را واسازی کند و با تضعیف نیروهای بسیجی و مردمی، هژمونی گفتمان غالب را بشکند. گفتمان ناسیونالیسم قومیت­گرا نیز با طرح ارزشهای قومی در برابر منافع ملی، می­کوشد ارزشهای قومی را جانشین نشانه­های ملی کند و یا آنها را برتر بنشاند. در نهایت، گفتمان انقلاب اسلامی هژمونیک شده و توفیق یافته است که گفتمانهای متخاصم را به حاشیه براند و گاه نیز با مداخله هژمونیک گفتمانهای غیر را سرکوب کند.