تاثیر توانمندسازی ارتباطی- اجتماعی با رویکرد تیچ و پکس بر کارکردهای روزمره کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

زمینه و هدف: یکی از مشکلات اساسی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، مختل شدن کارکردهای روزمره زندگی است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر توانمندسازی ارتباطی- اجتماعی با رویکرد تیچ و پکس بر کارکردهای روزمره کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم صورت گرفت. روش کار: این مطالعه از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری و با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پسر مبتلا به اختلال طیف اتیسم ۶ تا ۱۲ ساله شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از مدرسه ویژه اختلال اوتیسم بودند. از بین آنها به روش نمونه ­گیری در دسترس تعداد ۴۰ نفر اوتیسم با استفاده از مقیاس تشخیص اوتیسم گیلیام (۱۹۹۵) انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش ­(۲۰ نفر) و کنترل ­(۲۰ نفر) قرار گرفتند. برای گروه آزمایشی، ۷ جلسه ۴۵ دقیقه­ای دوره توانمندسازی ارتباطی- اجتماعی با رویکرد تیچ و پکس اجرا شد. ابزار پژوهش شامل مقیاس تشخیص اوتیسم گیلیام (۱۹۹۵) و مقیاس فعالیت­های روزمره وایزمن (W-ADL) بود. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ­های بدست آمده، از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر استفاده شد. یافته­ ها: میانگین نمرات کارکردهای روزمره در مراحل پیش ­آزمون، پس­ آزمون و پیگیری در گروه آزمایش به ترتیب ۱۷/۶۵۰، ۲۱/۲۵۰و ۲۱/۴۵۰ و در گروه کنترل به ترتیب ۱۷/۵۵۰ ، ۱۷/۴۰۰ و ۱۷/۶۵۰ بود. نتایج تحلیل واریانس با اندازه­ گیری مکرر نشان داد که مداخله توانمندسازی ارتباطی- اجتماعی با رویکرد تیچ و پکس بر بهبود فعالیت ­های روزمره در مراحل پس­ آزمون و پیگیری تاثیر معنی­ داری داشته است (۰/۰۱توانمندسازی ارتباطی- اجتماعی با رویکرد تیچ و پکس بر فعالیت­ های روزمره کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم موثر بوده است. لذا توصیه می­شود این برنامه آموزشی به عنوان یک مداخله کارآمد از سوی مراکز و سازمان­ های ذیربط برای توانمندسازی کودکان دارای ناتوانی های رشدی و به­ ویژه کودکان طیف اتیسم مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Social-communication Enhancement ، TEACCH ، PECS ، Daily Functions ، Autism Spectrum Disorder ، توانمندسازی ارتباطی- اجتماعی ، تیچ ، پکس ، کارکردهای روزمره ، اختلال طیف اتیسم