اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر خودمهارگری و طرحواره ظاهر در زنان چاق فاقد رژیم غذایی

زمینه و هدف: از شایع­ترین مشکلات روان­شناختی زنان مبتلا به چاقی، خودمهارگری پایین و طرحواره­ ظاهری است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر خودمهارگری و طرحواره ظاهر در زنان چاق فاقد رژیم غذایی، انجام گرفت. روش کار: طرح پژوهشی نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل زنان با شاخص توده بدنی بالای ۳۰ مراجعه کننده به کلینیک تغذیه و درمان چاقی نور در شهر ری در سال ۱۴۰۰ بود. حجم نمونه شامل ۳۰ نفر از جامعه مذکور بود که به شیوه نمونه ­گیری در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. برای گروه آزمایش، گروه درمانی شناختی رفتاری در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه­ای در طول چهار هفته اجرا شد، در حالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش شامل مقیاس خودمهارگری (۲۰۰۴) و پرسشنامه طرحواره ظاهری (۲۰۰۴) بود که برای هر دو گروه، یک بار پیش از مداخله (یک روز پیش از شروع آموزش­ها)، یک بار پس از مداخله (یک روز پس از اتمام جلسات آموزشی) و یک بار چهار هفته بعد از مداخله تکمیل شدند. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ­های بدست آمده، از آزمون تحلیل واریانس با اندازه ­گیری مکرر استفاده شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری بر خود­مهارگری و طرحواره ظاهر در مراحل پس­آزمون و پیگیری تاثیر معنی­ دار داشت (۰/۰۵< p). براساس نتایج، این روش به طور معناداری بر بهبود خود­مهارگری (۷۶/۵۵۱F=، خودارزیابی (۴۴/۱۰۲F=، ۰/۰۱< p) و خودانگیزشی (۱۳۶/۴۳F=، ۰/۰۱< p) در زنان چاق فاقد رژیم غذایی اثربخش بوده است. نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری به طور معناداری سبب بهبود خود­مهارگری و طرحواره ظاهر در افراد مورد مطالعه شده است، بنابراین استفاده از این مداخله برای زنان چاق فاقد رژیم غذایی پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

Self-control ، Appearance Schema ، Women ، Obesity ، Cognitive Behavioral Group Therapy ، خود مهارگری ، طرحواره ظاهر ، زنان ، چاقی ، گروه درمانی شناختی رفتاری