اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره‬های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران با اختلال اضطراب فراگیر

چکیده زمینه و هدف: طرحواره درمانی یکی از درمان های موج سوم است که کاربرد گسترده ای در درمان اختلالات اضطرابی دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران با اختلال اضطراب فراگیر شهر تبریز در سال ۱۴۰۱ انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی بود که با استفاده از طرح پیش آزمون- پس آزمون و با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه بیمارانی بود که در سال ۱۴۰۱ با تشخیص اختلال اضطراب فراگیر به کلینیک های روان پزشکی شهر تبریز مراجعه کرده بودند. از بین آنها تعداد ۳۰ نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (۱۵ نفر برای هر گروه) جایگزین شدند. بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری را به عنوان پیش آزمون تکمیل کردند و درمان مبتنی بر طرحواره درمانی طی یک دوره ۱۲ جلسه‍ا‍‍ی (هفته ای یک جلسه) روی گروه آزمایش اجرا شد. همچنین پس آزمون، دو هفته بعد از اتمام مداخله اعمال شد. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کواریانس چند متغیری) در نرم‍افزارSPSS-۲۳ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمرات متغیرهای پژوهش در حوزه های بریدگی و طرد به ترتیب در پیش آزمون و پس آزمون، ۴۳/۱۴ و ۳۶/۴۰ ، خودگردانی ۳۵/۰۱ و ۳۱/۰۱ محدودیت ۳۹/۳۲ و ۳۲/۱۲، دیگرجهت مندی ۳۷/۵۳ و ۲۹/۷۳، گوش بزنگی ۴۷/۹۳ و ۳۹/۸۶ و در ادراک بیماری ۵۴/۹۳ و ۴۷/۸۶ بود. براساس یافته ها، طرحواره درمانی بر کاهش طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، موثر بوده است (۰/۰۱>p).  نتیجه گیری: نتایج نشان داد که طرحواره درمانی باعث کاهش طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر می شود. لذا، پیشنهاد می شود در مراکز روانپزشکی و روانشناسی از این روش برای درمان بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Key words: schema therapy ، maladaptive schemas ، illness perception ، generalized anxiety ، واژگان کلیدی: طرحواره درمانی ، طرحواره های ناسازگار ، ادراک بیماری ، اضطراب فراگیر