سابقه و هدف: همه گیری
کووید-۱۹ تاثیرات گسترده ای بر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی داشته است و منجر به تاخیر در بسیاری از جراحی های انتخابی از جمله جراحی کاتاراکت شده است. کاتاراکت یکی از شایع ترین علل نابینایی قابل درمان در جهان است که به صورت تدریجی باعث کاهش بینایی و کیفیت زندگی می شود. تشخیص و درمان به موقع کاتاراکت می تواند از پیشرفت بیماری و عوارض جدی تر جلوگیری کند. در دوران همه گیری، تغییر در الگوهای مراجعه بیماران و تاخیر در ارائه خدمات جراحی می تواند ریسک خطر ناشی از افزایش بیماری را منجر شود. این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های اپیدمیولوژیک داوطلبین جراحی کاتاراکت در طول
پاندمی کووید-۱۹ و تعیین عوامل ضرورت جراحی و ارزیابی محدودیت های جراحی در این دوره بحرانی انجام شد.
مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، ۱۳۴ بیمار کاندید جراحی کاتاراکت که در زمان شیوع
کووید-۱۹ از تیر ماه تا اسفند ماه۱۳۹۹ به مرکز چشم پزشکی کینیک طوبی ساری مراجعه کرده بودند وارد مطالعه شدند. معاینات کامل کلینیکی شامل رفرکشن با اتورفرکتومتر تاپکن، تعیین حدت بینایی با E چارت اسنلن، فاندوسکوپی و بررسی عصب بینایی، بررسی فشار داخل چشمی با تونومتر گلدمن و بیومیکروسکوپ اسلیت لمپی انجام شد. به علاوه، شدت و نوع کاتاراکت در همه بیماران توسط پزشک متخصص قرنیه تعیین شد؛ سپس افراد کاندید جراحی از نظر عوامل مختلف ضرورت انجام جراحی شامل: شدت زیاد کاتاراکت، گلوکوم فیکومورفیک در چشم مقابل، وجود زاویه تنگ در چشم و ریسک ایجاد گلوکوما، گلوکوم با زاویه باز، گلوکوم سودواکسفولیشن (PEX)، کدورت قرنیه، مایوپی پاتولوژیک، بیمار تک چشم، عدم تطابق حدت بینایی دو چشم و ترس شدید بیماران از نابینایی در یک چک لیست ثبت و به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار، تعداد و درصد گزارش شد. برای مقایسه ی میانگین های متغیرهای کمی در گروه های مختلف از آزمون ANOVA استفاده شد.
یافته ها: از تعداد ۱۳۴ بیمار کاندید عمل جراحی با میانگین سنی۱۱/۳±۴/۶۴ (رنج ۴۰ تا ۹۰ سال) که در این مطالعه شرکت کرده بوند، ۴۷ درصد مرد و ۵۳ درصد زن بودند. رفرکشن برای ۶۰ درصد(۸۰ نفر) بیماران قابل اندازه گیری و میانگین آن ۷۹/۴±۶/۳- بوده است. میانگین حدت بینایی تصحیح نشده (UCVA) و تصحیح شده (BCVA) نیز به ترتیب ۰/۴۷±۱/۴۵ و ۰/۶۲±۱/۱۹ لوگمار برای تمامی بیماران بوده است که با افزایش شدت کاتاراکت به طور معنی داری کاهش داشته است(۰/۰۰۱>P).
در بررسی علل ضرورت جراحی این بیماران در ایام همه گیری کووید-۱۹، کاتاراکت شدید (۵۱ درصد، ۶۸ نفر)، ترس از نابینایی (۲۴ درصد، ۳۲ نفر) و زاویه تنگ (۱۰ درصد، ۱۳ نفر) به ترتیب شایع ترین دلایل مراجعه به مرکز مراقبت های چشمی و انجام جراحی بوده اند. از نظر بررسی شدت کاتارکت، ۶۳ نفر توزیع نوع شدید (۴۷ درصد) و ۳۵ نفر توزیع خیلی شدید (۲۶ درصد) را داشتند که به ترتیب بیش ترین تعداد بیماران را شامل می شدند. درمیان انواع مختلف کاتاراکت، کاتاراکت نوع هسته ای بیش ترین شیوع را داشته است.
استنتاج: بررسی ویژگی های اپیدمیولوژیک بیماران کاندید جراحی کاتاراکت در دوران همه گیری کووید-۱۹، اهمیت ادامه ارائه خدمات جراحی و بهداشتی را حتی در شرایط بحرانی نشان می دهد. یافته های این پژوهش می تواند به بهبود برنامه ریزی ها و تخصیص منابع در دوران بحران های بهداشتی مشابه کمک کند. طراحی و اجرای برنامه های بهداشتی که امکان دسترسی به خدمات جراحی های ضروری را در هر شرایطی فراهم کنند، می تواند به طور قابل توجهی به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.