نقش قصد در قرارداد از منظر حقوق افغانستان و ایران

در انجام هر عمل اختیاری،قصد و اراده نقش محوری دارد.این عنصر در اعمال حقوقی دارای اهمیت ویژه­است.به باور حقوقدانان شکل­گیری اراده در ایجاد عمل حقوقی مبتنی بر سلسله اعمال روانی چند است:۱.تصور؛۲.تدبر یا سنجش؛۳.اشتیاق یا رضا؛۴.تصمیم یا قصد. در این میان، قصد و تصمیم تاثیر­گذاری مهمتری در مقایسه با سه مرحله دیگر داشته و به عنوان عنصر خلاق و سازنده عقد و قرارداد مطرح است؛ بگونه­ی که اگر عقدی فاقد قصد باشد باطل است.وسایل اعلام اراده در انعقاد قرارداد؛ از قبیل لفظ، کتابت، فعل، و ... همه از عنصر قصد اعتبار می­گیرند و تنها زمانی مثمر اثر حقوقی واقع می­شوند که حاکی از قصد انشاء درونی باشند.   قصد در لغت به مفهوم عزم،نیت و اراده است و در اصطلاح حقوقی به اراده انشایی در اعمال حقوقی اطلاق می­شود که در مر حله اجرای تصمیم کاربرد دارد.   در پی تعیین نقش قصد و مبانی و شرایط آن در انعقاد قرارداد، این موضوع در دو نظام حقوقی افغانستان و ایران مورد مطالعه قرارگرفته و در مواردی به مبانی فقهی آن نیز اشاره­گردیده­است.برمبنای یافته­ها،قصد تاثیر ایجادی در تشکیل قرارداد دارد بگونه­ی که با ورود خلل در قصد، قرارداد باطل و یا حد­اقل قابل فسخ است.همچنین اراده یک مفهوم مرکب است .در موارد تزاحم اراده باطنی با اراده ظاهری،اراده باطنی ترجیح می­یابد اما اراده ظاهری هم بطور کامل نفی نشده است.هرچند احکام حقوقی دو نظام مزبور دارای اشتراکات فراوان است در عین حال وجود تفات در پاره احکام غیر قابل انکار است.

کلیدواژه ها:

قصد ، رضا ، اراده ، قرارداد ، اشتباه ، بطلان