حقوق بشر و رابطه ی آن با محیط زیست(با تاکید بر محیط زیست در افغانستان)

پس از برچیده شدن نظام ظاهرشاهی، سپس، اشغال افغانستان توسط شوروی و شکل گیری نظام های ملوک الطوایفی (حاکمیت محلی مجاهدین)، سیطره ی طالبان و جنگ های بی پایان داخلی در چهار دهه ی اخیر، منابع طبیعی افغانستان به شدت مورد استفاده ی بی رویه ی افراد محلی و عوامل سودجوی پاکستانی قرار گرفته و بخش عظیمی از طبیعت و منابع بکر کشور، تخریب و بعضا رو به زوال نهاده است؛ نتیجه ی سوء این سکل مخرب، آلودگی و تخریب بیش از حد محیط زیست کشور بوده است. این در حالی است که با گسترش مباحث حقوق بشر، به خصوص در سیاق حقوق بین الملل، طی قرن گذشته، این سوال مطرح شده است که آیا بشر، حقی نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی موجود در آن دارد یا خیر؟ به تعبیر دیگر، آیا حق بر محیط زیست، نوعی از حقوق بشر محسوب می شود یا خیر؟ فرضیه ی مقاله ی حاضر این است که حق بر محیط زیست با کیفیت، الزاما، یک حق بشری مستقل محسوب می شود که بر پایه ی ارزش های متعالی و بنیادیی مهم تری مانند حق حیات، حق سلامتی و حق داشتن زندگی با معیارها و استانداردهای جهانی استوار بوده و ارتباط تنگاتنگی با پیش نیازهای تداوم حیات نسل کنونی و نسل های آینده همانند توسعه ی پایدار دارد. به طور خلاصه: «حقوق بشر و محیط زیست با یکدیگر رابطه متقابل و انکار ناپذیری دارد.» در هر صورت، این پژوهش درصدد است، با روش توصیفی تحلیلی، رابطه ی حقوق بشر و محیط زیست را بر مبنای دو دیدگاه انسان محور و محیط زیست محور، تبیین نموده و در نهایت به مهم ترین مصادیق حق بر محیط زیست به عنوان یک حق بشری اشاره نماید.

کلیدواژه ها:

حقوق بشر ، محیط زیست ، حق بر محیط زیست ، انسان محوری ، طبیعت محوری