تببین روانشناختی شیوه های انگیزشی امام علی(ع) در دعوت به جهاد با دشمنان با محوریت کتاب نهج البلاغه

امیرالمومنین علی (ع) در دوره حکومت خویش با سه جنگ مهم روبرو بوده است و برای برانگیختن سپاهیان خود خطابه هایی را بیان نموده که در آنها از عناصر انگیزشی به منظور دعوت یاران خویش به انجام جهاد بهره برده است. به همین جهت پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل روانشناختی شیوه های انگیزشی موجود در نهج البلاغه و نیز استخراج مولفه های مفهومی کلیدواژه «تحریض» انجام شده است. روش بکار رفته در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده است که ابتدا لغت «تحریض» از منظر لغت شناسان مفهوم شناسی شده و پس از کشف مولفه های آن، شیوه های موجود در نهج البلاغه که به منظور تقویت انگیزه جهاد استفاده شده اند استخراج و با نگاه روانشناختی و بر اساس نظریات انگیزشی دانش روانشناسی مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که واژه «تحریض»، ترغیب افراد نسبت به پرداختن به امور خطیری است که تخلف از آن، هلاکت قریب الوقوع را در پی خواهد داشت که این ترغیب با دو روش «تزیین» و «تسهیل» عمل انجام می شود. همچنین روش های بکار رفته توسط امام علی (ع) نیز در دو مورد بر اساس مولفه های لغوی «تحریض» بوده که بیان انواع پاداش های جهاد به عنوان تزیین عمل در راستای مولفه اول و نیز روش های بیان توانایی های رزمندگان و نیز ضعیف انگاری دشمن در راستای آسان انگاری جهاد بیان شده که هماهنگ با مولفه دوم است. همچنین روش مقایسه از دیگر روش های انگیزشی امام می باشد.

کلیدواژه ها:

جهاد ، نهج البلاغه ، انگیزش ، عملیات روانی ، جنگ شناختی