تحلیل راهبردی دیدگاه امام علی (ع) و کنفوسیوس در گسترش عدالت

عدالت محوری و عدالت گستری تراز اصلی حکمرانی شایسته است که بسیاری از بزرگان شرایع و مکاتب فکری، سیاسی و جوامع انسانی از آن سخن گفته اند. امام علی (ع) به عنوان بنیان گذار مکتب تشیع و کنفوسیوس به عنوان داعیه دار فلسفه کنفوسیوسی در چین باستان، عدالت را رمز اصلی حکمرانی و بقای نظامات دانسته و تاکیدات زیادی بر آن دارند. این پژوهش به روش کیفی و با شیوه تحلیل مضمون و با بهره گیری از منابع اسنادی موجود، تلاش دارد به بررسی تطبیقی دیدگاه امام علی (ع) و کنفوسیوس درباره عدالت و راهبردهای گسترش آن بپردازد. مطابق با مدل پژوهش، دیدگاه آنان در ۵ ساحت معناشناختی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و راهبردی مورد مداقه قرار گرفت. از تشابهات این دو مکتب در مسئله عدالت، می توان به اصل اخلاقی بودن مقوله عدالت، اصل حکمرانی شایسته، اصل بقا و حفظ نظام، اصل شایسته سالاری، اصل لی، اصل مساوات اشاره کرد. تحلیل مقایسه ای واحدهای مورد بررسی نشان می دهد راهبرد مشترک آنان تربیت حاکمان و شاگردان فرهیخته برای رشد و گسترش عدالت در جامعه است. از افتراقات آنان نگرش انسان گرایانه کنفوسیوس به عدالت و الهی باورانه امام به آن است. منبع عدالت کنفوسیوسی، سنت و تجربه گذشتگان و سرچشمه عدالت امام علی (ع) قرآن و سنت نبوی است.

کلیدواژه ها:

عدالت ، امام علی (ع) ، کنفوسیوس ، اخلاق ، حکومت