رهیافتی نشانه شناسی به تشبیهات در خطبهی آفرینش طاووس

در زبان امیر بیان، حضرت علی علیه السلام، بسیاری از تعالیم معنوی از طریق نشانه ها در نظام بلاغی بیانشده است که گاه به صورت نشانه های شمایلی و نمادین در قالب تشبیه آورده است . عنصراصلی در این نظام، تشبیه است به همین دلیل در کلام امام (ع)، به عنصری برجسته می نماید که ارتباط میان اشیاء به ظاهر بی ربط را برقرارمی کند. این ارتباط همواره با نشانه صورت می گیرد. نشانه شناسی دانشی است که در آن چیزی بر چیز دیگری غیراز خودش دلالت دارد و از این طریق به تحلیل ارتباط بین دو چیز می پردازد و به تعبیری دیگر، نشانه شناسی می خواهد راهی برای رسیدن به معانی نهفته را نشان دهد. از همین روست که هرجا ارتباط میان اشیاء شکل گیرد،تحلیل نشانه شناختی ضرورت می یابد. در این پژوهش ، با روش توصیفی -تحلیلی در خطبه ای با عنوان »آفرینش طاووس« از نهج البلاغه ، به تحلیل جمله های تشبیهی در قالب نشانه های شمایلی و لایه های بافتی آن بر پایه یرویکرد رومن یاکوبسن پرداخته است . نتایج به دست آمده از این مطالعه نشانی سترگ از توانایی امام (ع) در بیانبلیغ خود، در ایجاد ارتباط بین نشانه های نامربوط بوده است .

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی ، تشبیه ، نشانه ها ، ارتباط ، نظام بلاغی ، نشانه ی شمایلی ، نشانه ی نمادین