قابلیت دست یابی زیستی عناصر سمی از مقدار کل در رسوبات سطحی خلیج فارس

مقدمه: تعیین بخش قابل دست یابی زیستی عناصر در رسوبات از موضوعات مهم سم شناسی است. با توجه به شرایط خاص خلیج فارس و تاثیر آلاینده ها، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی قابلیت دست یابی زیستی عناصر سمی از مقدار کل در رسوبات سطحی خلیج فارس انجام شد. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر غلظت کلی و بخش قابل دست یابی زیستی عناصر مس، سرب، روی، نیکل و کروم در ۱۴ ایستگاه ساحلی استان هرمزگان و جزیره قشم اندازه گیری شد. به منظور تعیین غلظت کلی از ترکیبات نیتریک اسید و پرکلریک اسید برای سنجش بخش قابل دست یابی زیستی از محلول آنزیمی پروتئاز K استفاده شد. یافته ها: بیشترین میانگین غلظت کلی مربوط به روی و کمترین مقدار آن مربوط به کروم بود و جزیره قشم آلودگی بیشتری را نسبت به هرمزگان داشت. سرب و کروم نسبت به سایر عناصر دست یابی زیستی و درصد سهم عنصری بیشتری دارند. با افزایش غلظت سرب، کروم و مس قابلیت دست یابی زیستی این عناصر نیز افزایش پیدا کرد. همچنین روی و نیکل کمترین مقادیر قابل دست یابی زیستی را نشان دادند. غلظت عناصر مس، سرب و نیکل نیز از میانگین جهانی رسوبات و حد بیشینه WHO/US EPA و عنصر نیکل از حد ERM، PEL و SEL بیشتر بود. نتیجه گیری: با توجه به دقت پایین تعیین غلظت کلی فلزات در سمیت رسوبات برای آبزیان و لزوم توجه به بخش قابل دست یابی زیستی، احتمال ایجاد ریسک اکولوژیک سرب و کروم نسبت به سایر عناصر برای آبزیان خلیج فارس بیشتر است. اما روی و نیکل با وجود بالابودن غلظت کلی، کمترین تهدید را در محیط ایجاد می کنند.

کلیدواژه ها:

Multivariate Analyzes ، Hormozgan Province ، Qeshm Island ، Bioavailability ، Sediment Quality Guidelines ، Toxic Elements ، آنالیز چندمتغیره ، استان هرمزگان ، جزیره قشم ، دست یابی زیستی ، رهنمودهای کیفیت رسوب ، عناصر سمی