توحید شناسی در معماری ایرانی – اسلامی (نمونه موردی مساجد دوره تیموری تا دوره معاصر )

اسلام دین آسمانی و الهی است که از طرف خداوند یکتا برای هدایت انسان ها در نظر گرفته شده است. معماری اسلامی به مثابه یکی از بزرگترین شاخه ی هنر اسلامی، توانسته است بخش عظیمی از خصوصیات هنر اسلامی را در بستر زمان و طول دوره های گوناگون نهادینه سازد. معمار مسلمان معتقد است که سرچشمه معماری اسلامی نیز توحید است. پس می توان گفت، توحید نخستین اصل معماری اسلامی به شمار آمده و از جمله ویژگی های آن وحدت است. معماران به اندازه سیر و سلوک عارفانه با خداوند می توانستند به درجات مختلف هنر دست یابند، به همین دلیل کثرت هنر در معماری به وجود آمد و هرکس به آن نگاه می کرد نیز به اندازه پاکی و ارتباط با مخلوق به درک اثر هنری می پرداخت. هدف این پژوهش نشان دادن اصل وحدت و کثرت در مساجد مختلف و بررسی دقیق عوامل به وجود آورنده آن است، که به چند عامل مهم نظیر نور، رنگ، مصالح، تناسب، هندسه، نقش و ... رسیدیم. این عوامل در کنار هم می توانند مفهوم کثرت عالم و وحدت و یگانگی خداوند را برسانند و نه در تقابل با هم.

کلیدواژه ها:

توحید ، مساجد ، معماری ایرانی اسلامی ، حکمت