بررسی و تحلیل انتقال شر در متون عرفانی فارسی

کرامت از پدیده های بسیار مهم در متون صوفیه است. یکی از انواع کرامت های مبتنی ‎بر تصرف در نفوس، انتقال شر است که دقیقا نقطه مقابل شفابخشی است. در این مقاله سعی شده است باتکیه بر مهم ترین متون عرفانی بر پایه مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی و البته تطبیق با اسطوره ها مسئله انتقال شر و انگیزه ها و انواع آن در حکایت های عرفانی بررسی شود. براساس یافته های تحقیق در این گونه حکایت ها، صاحب کرامت شخصی سالم را با مقاصد و نیات مختلف ازطریق قدرت معنوی به شر (مرگ یا بیماری) مبتلا می کند. انگیزه ها و اغراض انتقال شر عبارت اند از تشفی خاطر شیخ، اثبات قدرت معنوی شیخ، مطیع ساختن مریدان، دفع بلا و ستم از مردم، تنبیه و هدایت منکران، دفاع از خود (در موقعیت گناه یا وضعیت نامطلوب) و بلاگردانی. افزون بر انگیزه ها، انتقال شر از دو منظر قابل طبقه بندی است: نخست از منظر دائمی (مرگ) یا موقتی (بیماری) بودن، دوم از جهت مستقیم (آگاهانه) و غیرمستقیم (ناآگاهانه) بودن انتقال شر.

کلیدواژه ها:

متون عرفانی ، اسطوره ، کرامت ، انتقال شر ، بلاگردانی