نقش میانجی گر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین طرح واره های ناکارامد اولیه و ویژگی های شخصیتی با پرخاشگری

مقدمه: پرخاشگری پدیده نابهنجاری است که در دوره نوجوانی از شیوع قابل توجهی برخوردار است  و عوامل زیادی در بروز این پدیده نقش دارند. هدف این پژوهش، بررسی نقش میانجی گر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین طرح واره های ناکارامد اولیه و ویژگی های شخصیتی با پرخاشگری بود. روش: طرح پژوهش از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهر یاسوج در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ تشکیل دادند که تعداد ۳۴۰ نفر از آنها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها ازچهار پرسش نامه طرح واره های ناسازگار اولیه یانگ(SQ-SF)، پنج عامل شخصیت(NEO)، راهبردهای تنظیم هیجان(CERQ) و پرخاشگری(AQ) استفاده شد. تجزیه ‎و‎ تحلیل داده ها با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و مدل یابی ارزیابی معادلات ساختاری به کمک نرم‎افزارهای SPSS و AMOS صورت گرفت.نتایج: نتایج نشان داد، از بین ابعاد ویژگی های شخصیتی، مسئولیت پذیری، توافق پذیری، برون گرایی و انعطاف پذیری اثر منفی و معناداری بر راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان و برون گرایی و انعطاف پذیری اثر مثبت و معنادار بر راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان دارند. همچنین طرح واره های محرومیت هیجانی، رهاشدگی، بی اعتمادی و بازداری هیجانی تاثیر مثبت و معنادار بر راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان و طرح واره های رهاشدگی، نقص و شرم و استحقاق نیز تاثیر منفی بر راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان داشتند. علاوه بر آن، ویژگی  شخصیتی توافق پذیری اثر منفی و مستقیم و طرح واره های رهاشدگی، انزوای اجتماعی، شکست، بازداری هیجانی و استحقاق تاثیر مثبت و مستقیم بر پرخاشگری داشتند. در نهایت از بین ابعاد ویژگی های شخصیتی، مسئولیت پذیری، توافق پذیری، برون گرایی و انعطاف پذیری و از بین ابعاد طرح واره های ناکارامد اولیه، محرومیت هیجانی، رهاشدگی، بی اعتمادی، شرم و نقص، بازداری هیجانی و استحقاق توانستند از طریق راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر پرخاشگری تاثیر غیرمستقیم بگذارند.بحث و نتیجه گیری: درمجموع می توان نتیجه گرفت، تعامل چندگانه متغیرهای ویژگی های شخصیتی، طرح واره هایی ناکارامد اولیه و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در پیش بینی پرخاشگری نوجوانان نقش دارند و یافته های حاصل از تحقیق می تواند در کاهش مشکلات ناشی از پرخاشگری و بدتنظیمی هیجانی برای مشاوران و روان شناسان مدارس یاری کننده باشد.

کلیدواژه ها:

ویژگی های شخصیت ، طرح واره های ناکارامد اولیه ، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ، پرخاشگری