جبران ضرر و زیان در الزامات خارج از قرارداد در حقوق ایران و فرانسه

این مطالعه با هدف مطالعه ی تطبیقی جبران ضرر و زیان در الزامات خارج از قرارداد صورت گرفته است. نتایج نشان داد دو شیوه مشترک جبران عینی و معادلی در الزامات خارج از قرارداد وجود دارد و از این لحاظ حقوق دو کشور با هم مشترکند. در اهداف و در شرایط ضرر قابل مطالبه نیز تفاوت چندانی یافت نشد. اما در مفهوم برخی از انواع جبران (نظیر جبران زیان های جمعی و دولتی، مفهوم شبه جرم، انواع جبران های نمادی و اسمی و جزایی)، علیرغم اشتراکات زیاد، پاره ای کاستی ها نیز در حقوق ایران مشاهده شد که منشا اغلب آنها، خلاءهای مفهومی و دسته بندی، در حقوق ایران است. به لحاظ کیفیت استفاده از روش ها، در حقوق ایران، جبران عینی به ویژه در باب زیان های مادی و مالی، بر جبران بدلی مقدم است. اگرچه جبران بدلی به خصوص پرداخت پول نیز رواج دارد، اما وسیله اصلی جبران، عین است. اما در حقوق فرانسه، وسیله اصلی جبران، پرداخت معادل پول است و جبران معادلی به ویژه به صورت پرداخت پول بر سایر روش ها ارجحیت و اولویت دارد و طریقه اصلی جبران درالزامات خارج از قرارداد است. همچنین، حقوق ایران و فرانسه، در نوع وسیله جبران و اختیاراتی که به دادگاه و قاضی در تعیین آن می دهند، با هم تفاوت دارند. در حقوق فرانسه، اصل بر جبران نقدی خسارت است و گزینش شیوه جبران در اختیار قضات قرار دارد و با وجود مصادیقی از جبران عینی، اغلب حکم به جبران نقدی خسارت می شود، اما در حقوق ایران، چنین نیست.

کلیدواژه ها:

جبران خسارت ، ضرر و زیان ، الزامات خارج از قرارداد ، ایران ، فرانسه