تبیین رویکرد سالوتوژنیک در برنامه ریزی و طراحی پارک های شهری با هدف ارتقاء سلامت شهروندان

رشد چشمگیر جمعیت شهرها و متراکم شدن آن در سطح جهانی، با اثراتی منفی نظیر آلودگی های محیطی، حوادث، اثرات جزایر گرمایی و تغییرات آب و هوایی و غیره همراه بوده است. چنین اثرات منفی محیط زیستی در طولانی مدت، به سلامت شهرنشینان آسیب جدی وارد کرده است. توجه به عملکرد سیستم های طبیعی به عنوان بستر رفع نیاز های اولیه بشر برای بقا و درمان در طول تاریخ، تخصیص منابع شهری در جهت توسعه و ارتقاء بسترهای طبیعی نظیر پارک های شهری و استفاده از راهکارهای سالوتوژنیک (سلامت زا) مبتنی بر طبیعت (NBS) در حل مشکلات زیست محیطی، راهبردهایی موثر برای بهبود کیفیت زندگی و رسیدن به سطح سلامت مناسب و رفاه ساکنان شهر است. پارک های شهری بسترهای طبیعی مهم شکل دهنده شهر پایدار و ارتقاء دهنده ی کیفیت محیط، در جهت افزایش کیفیت زندگی شهروندان هستند. تحقیقات گسترده در سطح جهانی نشان داده اند که پارک های شهری منابعی حیاتی برای بهبود سلامت افراد در ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی ساکن در شهر هستند. افزایش سطوح فعالیت بدنی افراد، رهایی از شرایط استرس زای شهری و مشارکت افراد در فعالیت های اجتماعی (تعاملات اجتماعی) در جهت بهبود سطح سلامت شهرنشینان به ترتیب در سه بعد جسمی، روحی و اجتماعی نمونه ای از عملکردهای سالوتوژنیک پارک های شهری است. این مقاله با بررسی مباحثی همچون ارتباط کیفیت زندگی و سلامت، برنامه ریزی شهری و سلامت ساکنان شهر، به ارتباط سالوتوژنیک پارک ها با ابعاد مختلف سلامت به عنوان منابع مهم سلامت زا در شهر می پردازد و در انتها به چارچوب مفهمومی ارتباط سالوتوژنیک پارک و سلامت انسان می رسد. نتایج این تحقیق می تواند در برنامه ریزی ها و تحقیقات آتی شهری در جهت برنامه ریزی، طراحی و احداث پارک های شهری برای بهبود سلامت ساکنان شهر، موثر باشد.

کلیدواژه ها:

شهر ، کیفیت زندگی ، سلامت زا ، پارک ، راه حل های مبتنی بر طبیعت.