مروری بر وضعیت سکونتگاه های غیررسمی در سطوح ایران و جهان و مهم ترین چالش ها و برنامه های آن ها

اسکان غیررسمی و آلونک نشینی مسئله ای مهم در برنامه ریزی کالبدی-فضایی شهرهای امروز و آینده جهان است که تاثیرات گسترده ی اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی زیادی بر سکونتگاه های انسانی دارد. رشد شتابان سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه ای نیازمند تاملات نظری بیشتری است تا افق ها و چشم اندازهای نوینی را در شناخت، تجزیه-تحلیل و برنامه ریزی برای این مسئله بگشاید. مطالعه حاضر، یک مقاله مروری است که با هدف شفاف شدن برخی ابعاد نظری سکونتگاه های غیررسمی و مرور روایی برخی از مهم ترین یافته های پژوهشی این حوزه انجام شده و نتایج آن صراحتا نشان می دهد همان طور که برنامه اسکان سازمان ملل متحد تاکید دارد، راه اندازی برنامه اقدام جهانی - تسریع برای تغییر سکونتگاه های غیررسمی و زاغه ها تا سال ۲۰۳۰، یک ضرورت جهانی تا محلی است که باید مستمرا در سطوح مختلف پیگیری و پایش شود. ادبیات روایی این مقاله سعی در ارائه ی این درک مشترک دارد که علیرغم تلاش های قابل توجهی که در سطح ملی و جهانی برای رسیدگی به سکونتگاه ها و محله های فقیر نشین غیررسمی انجام شده، چالش واقعی در رسیدگی به زاغه ها در پیش رو است. لذا بدون انجام اقدامات عملی و ملموس بیشتر و نظام مندتر، انتظار می رود براساس پیش بینی های رسمی برنامه اسکان ملل متحد تعداد زاغه نشینان در سراسر جهان در دهه های آینده سه برابر شود. این وضعیت مستلزم توجه بیشتر و اقدام فوری است. در این زمینه، مقاله حاضر به خوبی نشان می دهد که ایران جزء مناطق خاص نیازمند اقدامات هماهنگ جمعی برای تسهیل چرخش های تحول آفرین به سوی پایداری است.

کلیدواژه ها:

سکونتگاه های انسانی ، سکونتگاه های غیررسمی ، حاشیه نشینی ، کپرنشینی ، برنامه ریزی محیط زیست شهری.