تحلیل چالش های آزادسازی سیاسی در اردن از منظر نظریه ساختمندی

آزادسازی سیاسی یا دموکراسی حداقلی، با دموکراسی حداکثری و نهادینه شده یکسان نیست و به لزوم، به تثبیت و نهادینه شدن دموکراسی نمی انجامد؛ تحقق این هدف، مستلزم شرایط و فرصت های مطلوب در ساختار قدرت و حاکمیت و کنشگران سیاسی و مدنی است. این پژوهش با روش پژوهش تحلیلی- تبیینی و رویکرد جامعه شناختی سیاسی در قالب نظریه ساختار- کارگزار و ساختمندی و با هدف تحلیل ریشه ها و چالش های فراروی آزادسازی سیاسی در اردن انجام شده است که با وقوع بحران اقتصادی و جنبش های اجتماعی اعتراضی طبقه های متوسط و توده ها در اردن از سال ۱۹۸۹ آغازشد و با بهار عربی جنب وجوش یافت. گرچه واقع بینانه نیست که پاره ای پیشرفت های اولیه اردن را درخصوص دموکراسی نادیده بگیریم، هنوز دراینباره با چالش ها و کاستی های اساسی مواجه است. مهم ترین پرسش پژوهش، آن است که «فرایند آزادسازی سیاسی در اردن در سه دهه اخیر با چه موانع یا چالش های مهم سیاسی – اجتماعی مواجه بوده است؟»؛ فرضیه تحقیق، آن است که فرایند آزادسازی سیاسی در اردن به تحقق پاره ای تحولات و اصلاحات در ساختار قدرت، رهبری سیاسی، جنبش های اجتماعی و کنشگران مدنی و سیاسی دموکراتیک منجرشده است که نظام سیاسی این کشور را از شیخ نشین های خلیج فارس متمایزمی سازد؛ باوجوداین با چالش ها، کاستی ها و موانع مهم ساختاری و غیرساختاری نیز مواجه بوده که عبارت اند از: ضعف اراده سیاسی در حاکمیت، سلطه و استیلای نخبگان و کنشگران حکومتی سنتی- قبیله ای در ساختار قدرت سیاسی، نهادینگی فرهنگ تابعیت در توده ها و شکاف های ایدئولوژیک و سیاسی میان کنشگران و نیرو های اجتماعی و معترض.

کلیدواژه ها:

آزادسازی سیاسی ، ریشه های آزادسازی ، چالش های آزادسازی ، اردن