بررسی سندی و دلالی روایات مصونیت مدفونان و متوفیان در «حرمین» از حساب اخروی در منابع امامیه

در کتب روایی امامیه، روایاتی وجود دارند که برخی مصونیت­های اخروی از حیث عذاب و حساب را برای متوفیان و مدفونان در حرمین، بیان می­کند. برخی از این روایات، فاجران را نیز مشمول این حکم خوانده­اند. تعارض این روایات با آیات و روایاتی که انسان را در گرو عمل و عقیده­ی خویش دانسته و هرگونه ظلم در حساب را نفی می­کند، و عدم تطابق با شناخت دینی حاصل از عقل، دست ­کم فرضیه­ی ضعف قسمتی از این روایات را به وجود آورده و موجب شکل­گیری این پژوهش مبنی بررسی و ارزیابی سندی و محتوایی این روایات گردید. نگارندگان در این راستا، نخست به بررسی سندی روایات پرداخته و اسناد روایات دارای سند را به بوته بررسی رحالی نهادند و سپس، به بررسی محتوایی پرداخته و پس از به دست دادن محتوای هر روایت، سازگاری یا ناسازگاری آن با منظومه معارف دین را بر پایه منابع معتبر بویژه قرآن، مورد بررسی قرار داده­اند. لازم به ذکر است که روش این تحقیق در بررسی و استنتاج، توصیفی-تحلیلی، و در گردآوری اطلاعات، کتابخانه­ای بوده است. بر اساس این تحقیق، بیشتر این روایات از نظر سندی ضعیف بوده و مضامین ظاهری برخی از آن­ها نیز به دلیل تعارض با ادله­ی قطعیه­ی دینی، قابل پذیرش نبوده و تنها با تاویل روایات و عدول از منطوق آن­ها، می­توان مضمون قابل پذیرشی برای مابقی آن­ها به دست داد.

کلیدواژه ها:

مصونیت اخروی ، دفن در حرم ، عدل الهی ، نقد حدیث.