طرح واره های تصوری در مجموعه واقعیت رویای من است سروده بیژن نجدی

یکی از نظریه های مهم در شاخه های معنی شناسی، معنی شناسی شناختی است. در معنی شناسی شناختی فرض بر آن است که عملکردهای شناختی، در امتداد حواس ما قرار دارند. طرح واره های تصوری از جمله ساخت های مفهومی هستند که در این حوزه به آن توجه شده است. طرح واره های تصوری با زیربنایی استعاری ساخته می شوند و پلی برای ارتباط بین تجربه های فیزیکی ما با حوزه های شناختی پیچیده تر می شوند. بر این اساس تجربه ای که انسان از وجود فیزیکی خود و اشغال بخشی از فضا توسط آن دارد، زمینه ای می شود تا درک مفاهیم انتزاعی را برای او آسان کند و از این طریق، هر مفهومی که ممکن است وجود خارجی نداشته باشد هم می تواند مظروف ظرف ها و مکان های مختلف شود. جستار حاضر می کوشد با روش توصیفی تحلیلی و پس از ارائه تعارف و نظریه های مرتبط با معنی شناسی شناختی، به تحلیل استعاره های مفهومی با کمک مفاهیمی چون استعاره های جهت گیرانه، هستی شناختی و طرح واره های تصوری در شعرهای بیژن نجدی بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که نجدی برای تجسم مفاهیم انتزاعی و حجم دهی به رنگ ها، جمادات، اعضای بدن، زمان ها و مکان های مختلف از طرح واره های تصوری استفاده کرده است؛ بسامد بالای استعاره های انسان مدار نشان می دهد که در دنیای شناختی شاعر همه چیز زنده و پویا است. در شعر نجدی کاربرد طرح واره های تصوری از نوع قدرتی در مقایسه با انواع حجمی، حرکتی و تجسمی کمتر است. استفاده بیشتر از طرح واره های قدرتی نوع دوم و سوم حاکی از روح مبارز و شکست ناپذیر شاعر است.

کلیدواژه ها:

استعاره ، بیژن نجدی ، معنی شناسی شناختی ، استعاره مفهومی ، طرح واره تصوری