میزان توجه کتب درسی به اصول و اهداف ارزشیابی کیفی -توصیفی : مطالعه موردی کتب درسی فارسی و علوم دوره اول و دوم ابتدایی

ارزشیابی یادگیری،یکی از عناصر مهم و اساسی برنامه های درسی و نظامهای آموزش و پرورش جهان محسوب می شود. با عنایت به اهمیت این عنصر در روند فعالیت یاددهی -یادگیری، ارائه شیوههای نوین در این زمینه و به تبع آن باید شاهد تغییرات در محتوای کتب درسی و روشهای ارزشیابی آنان باشیم . در این راستا پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب درسی مقطع ابتدایی از جهت میزان توجه کتب درسی به اصول و اهداف ارزشیابی کیفی - توصیفی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و شیوه گردآوری دادهها، توصیفی از نوع تحلیل محتوا کمی بود. جامعه پژوهش حاضر با نظر اساتید و متخصصان و با توجه به هدف پژوهش ، محتوای برنامه درسی علوم و فارسی دوره ابتدایی آموزش و پرورش ایران در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بود که مجموعه این محتواها ۱۶ جلد کتاب درسی را شامل می شد. از آنجا که ضرورت بررسی تمامی محتواها وجود داشت ، نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفت . ابزار پژوهش چک لیستی بود که بر اساس پژوهش های قبلی و نظرمتخصصان حوزه ارزشیابی تشکیل شد و محتوای کتابهای فارسی و علوم در بخش های تمرین ، پرسش و پاسخ ، ایستگاه تفکر، خودسنجی و هرآنچه مربوط به ارزشیابی بود، مورد تحلیل قرار داده شد. نتایج حاصل از شمارش فراوانی حاکی از آن بود نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در حوزه اهداف ارزشیابی کیفی - توصیفی نگاه تمامی کتب درسی به اهداف ارزشیابی کیفی - توصیفی دریک حد بوده و عملکردیکسانی داشته اند. اما متاسفانه به زیرمولفه های اهداف ارزشیابی توجه یکسانی نشده و سبب به وجود آمدن نقایصی در اهداف ارزشیابی کیفی توصیفی شده است . در کتب درسی علوم و فارسی به زیرمولفه آگاهی بخشی به معلم در خصوص تدریس توجه مطلوب و به زیرمولفه تعامل بهتر میان معلم و خانواده توجه ضعیفی شده است . همچنین در حوزه اصول ارزشیابی نیز نتایج حاکی از آن بود که در کتب علوم و فارسی به زیرمولفه توجه به میزان رشد فرد عملکرد مطلوب و به زیر مولفه های توجه به موقعیت جغرافیایی در ارزشیابی و حفظ شان و کرامت دانش آموزان توجه نامطلوبی شده است .

کلیدواژه ها:

ارزشیابی ، اصول ، اهداف ، محتوای درسی