نقش امکان جبران در حرج با رویکردی بر نقد ماده ۵۶ قانون جمعیت

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 109

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQH-56-3_004

تاریخ نمایه سازی: 11 آذر 1403

چکیده مقاله:

ماده ۵۶ قانون جمعیت در فرض جبران حرج، سقط جنین را ممنوع اعلام کرده است. در مورد شرط امکان جبران حرج در فقه، تحقیق درخوری دیده نمی شود و تطبیق قانون با شرع در این زمینه نیازمند پژوهش است. ابتلای بخشی از جامعه و همچنین اهمیت موضوع سقط جنین، به تحقیق ویژه‎ای در موضوعات مربوط به سقط درمانی ضرورت بخشیده است. پژوهش حاضر با نگاه تحلیلی انتقادی نشان می دهد به دلیل تاثیر امکان جبران در نحوه قضاوت عرف نسبت به موارد حرج، به طورکلی نمی توان چنین شرطی را نادیده گرفت، ولی عمومیت آن نسبت به همه موارد حرج محل تامل است؛ چراکه باتوجه به تناسب حکم و موضوع در این مسئله و همچنین عدم صدق عنوان حرج، ادله نفی حرج در موارد شایان توجهی تطبیق یافتنی نیست؛ از آن جمله مواردی است که مادر به دلیل نبود امکانات پزشکی و نگهداری، مشمول حرج جسمی است و با اقدامات جبرانی رفع حرج ممکن است. ولی در فرض حرج روحی اقدامات جبرانی نوعا موجب رفع حرج نیست و در این موارد عنوان حرج همچنان صادق است. بنابراین اطلاق ماده ۵۶ در شرط امکان جبران، محل تامل است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

رضا پورصدقی

پژوهشگر مرکز مطالعات فقهی پزشکی قانونی و عضو گروه اصول مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)

معصومه نفیسی راد

دانشجوی دکتری رشته مطالعات زنان، گرایش حقوق خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران طلبه سطح چهار فقه خانواده، جامعه الزهرا(س)، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن محمدحسین. کفایه الاصول. قم: آل البیت(ع). ...
  • آسمانی، امید و همکاران. «چالش های اجرایی قواعد نفی عسروحرج، ...
  • آشتیانی، محمدحسن بن جعفر. الرسائل التسع «الفقهیه و الاصولیه» رساله ...
  • آهوران، نوشین. «بررسی ادله جواز و حرمت سقط جنین»، حوراء. ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم. لسان العرب. بیروت: دار الصادر. ۱۴۱۴ق ...
  • اعرافی، علیرضا. درس خارج فقه: اجتهاد و تقلید. http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/arafi/ejtehad/۹۴/۹۴۰۷۱۴/. ۱۳۹۴ ...
  • اکرمی، سیدمحمد و همکاران. «بررسی حقوقی غربالگری سلامت جنین و ...
  • انصاری، محمدعلی. الموسوعه الفقهیه المیسره و یلیها الملحق الاصولی. قم: ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین. کتاب الحج. قم: مجمع الفکر الاسلامی. ...
  • بجنوردی، حسن. القواعد الفقهیه. قم: الهادی. ۱۳۷۷ ...
  • بدری، تحسین. معجم مفردات اصول الفقه المقارن. تهران: المشرق. ۱۴۲۸ق ...
  • پورصدقی، رضا. «اعتبارسنجی خوف حرج در جواز سقط درمانی»، فقه. ...
  • تبریزی، میرزاموسی. فرائد الاصول مع حواشی اوثق الوسائل. قم: سماء ...
  • جلیلی، مجید. «سقط جنین از دیدگاه فقه شیعه»، نشریات مدارس، ...
  • حائری، مرتضی. مبانی الاحکام فی اصول شرائع الاسلام. قم: موسسه ...
  • حر عاملی، محمدبن حسن. تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل ...
  • حسینی، محمد. الدلیل الفقهی تطبیقات فقهیه لمصطلحات علم الاصول. دمشق: ...
  • حسینی، محمد. معجم المصطلحات الاصولیه. بیروت: موسسه العارف. ۱۴۱۵ق ...
  • حسینی خواه، سیدجواد. قاعده لاحرج: تقریرات دروس استاد معظم حاج ...
  • حکیم، محسن. مستمسک العروه الوثقی. قم: دار التفسیر. ۱۴۱۶ق ...
  • حکیم، محمدسعید. المحکم فی اصول الفقه. قم: بی نا. ۱۴۱۴ق ...
  • حماد، نزیه. معجم المصطلحات المالیه و الاقتصادیه فی لغه الفقهاء. ...
  • خامنه ای، سیدعلی. اجوبه الاستفتائات. کویت: دار النبا. ۱۴۱۵ق ...
  • خوانساری نجفی، موسی. رساله فی قاعده نفی الضرر. تهران: المکتبه ...
  • خویی، ابوالقاسم. مصباح الاصول؛ مباحث الفاظ. قم: داوری. ۱۴۱۳ق ...
  • خویی، ابوالقاسم. موسوعه الامام الخوئی. قم: موسسه احیاء آثار الامام ...
  • دهخدا، علی اکبر. لغت نامه دهخدا. تهران: موسسه چاپ و ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ ...
  • رشید پورایی، رویا و همکاران. «بررسی قوانین و مقررات سقط ...
  • رضایی، مهدیه. کاربرد قواعد فقهی در روابط زوجین. قم: جامعه ...
  • رفاعی، عبدالجبار. محاضرات فی اصول الفقه؛ شرح الحلقه الثانیه. قم: ...
  • روحانی، محمدصادق. القواعد الفقهیه: منتقی الاصول. قم: چاپخانه امیر. ۱۴۱۳ق ...
  • زارعی سبزواری، عباسعلی. القواعدالفقهیه فی فقه الامامیه. قم: موسسه النشر ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر. الرسائل الاربع. قم: موسسه امام صادق(ع). ۱۴۱۵ق ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر. المحصول فی علم الاصول. قم: موسسه امام ...
  • سبزواری، عبدالاعلی. تهذیب الاصول. قم: المنار. بی تا ...
  • ستوده، حمید، ابوالقاسم مقیمی حاجی. «سقط درمانی؛ تاملات فقهی و ...
  • سجادی امین، مهدی. «تبیین مبانی فقهی موثر در تطبیق قاعده ...
  • سرور، ابراهیم حسین. المعجم الشامل للمصطلحات العلمیه و الدینیه. بیروت: ...
  • سیداشرفی، حسن. نهایه الایصال: شرح فارسی اصول الفقه. قم: قدس. ...
  • سیستانی، علی. قاعده لاضرر و لاضرار. قم: دفتر آیت الله ...
  • سیفی، علی اکبر. مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیه الاساسیه. ...
  • شاهین فرد، خاطره و همکاران. «شمول پذیری قاعده لاحرج نسبت ...
  • شبر حسینی، علی بن محمد. العمل الابقی فی شرح العروه ...
  • شیرازی، عبدالله. عمده الوسائل فی الحاشیه علی الرسائل. مشهد: موسسه ...
  • شیرازی، علی. تعلیقه علی فرائد الاصول. قم: مولف. ۱۳۲۸ق ...
  • صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر. جواهر الکلام فی شرح شرائع ...
  • صدر، محمدباقر. بحوث فی علم الاصول. قم: موسسه دائره معارف ...
  • صدر، محمدباقر. جواهر الاصول. بیروت: دار التعارف. ۱۴۱۵ق ...
  • طوسی، محمدبن حسن. تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه. تهران: دار ...
  • عاملی، یاسین عیسی. الاصطلاحات الفقهیه فی الرسائل العملیه. بیروت: دار ...
  • عراقی، ضیاءالدین. بدائع الافکار فی الاصول. نجف: المطبعه العلمیه. ۱۳۷۰ق ...
  • غدیری، عبدالله عیسی ابراهیم. القاموس الجامع للمصطلحات الفقهیه. بیروت: دار ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد. کتاب العین. قم: نشر. ۱۴۱۰ق ...
  • فیاض، محمداسحاق. تعالیق مبسوطه علی العروه الوثقی. قم: محلاتی. بی ...
  • قلی زاده، احمد. واژه شناسی اصطلاحات اصول فقه. تهران: بنیاد ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب. الکافی. قم: دار الحدیث. ۱۴۰۷ق ...
  • محقق داماد، مصطفی. قواعد فقه: بخش مدنی. تهران: سمت. ۱۳۸۱ ...
  • مددی موسوی، سیدمحمود. درس خارج اصول. https://bayanbox.ir/view/۵۰۷۰۴۸۲۹۷۴۹۷۸۴۴۸۹۵۰. ۱۳۹۴ ...
  • مرعی، حسین عبدالله. القاموس الفقهی. بیروت: دار المجتبی. ۱۴۱۳ق ...
  • مروج، حسین. اصطلاحات فقهی. قم: بخشایش. ۱۳۷۹ ...
  • مروجی، علی. تمهید الوسائل فی شرح الرسائل. قم: مدرسه امام ...
  • مصطفوی، سیدکاظم. درس خارج اصول: اجتماع امرونهی. https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/mostafavi/osool/۹۲/۹۳۰۳۰۳/. ۱۳۹۳ ...
  • مصطفوی، سیدکاظم. درس خارج اصول: قاعده اشتغال یا بحث شبهات. ...
  • مصطفوی، محمدکاظم. القواعد الفقهیه. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه. ۱۳۸۴ ...
  • معلوف، لویس. المنجد فی اللغه العربیه. تهران: ذوی القربی. ۱۳۸۰ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، بحوث فقهیه (مکارم)، قم: انتشارات مدرسه الامام ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. القواعد الفقهیه. قم: مدرسه الامام علی ابن ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه. ۱۳۵۳ ...
  • ملکی اصفهانی، مجتبی. فرهنگ اصطلاحات اصول. قم: عالمه. ۱۳۷۹ ...
  • موسوی جزایری، سیدمحمدعلی. درس خارج اصول، اجتماع امرونهی؛ خصوصیات قید ...
  • میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن. غنائم الایام فی مسائل الحلال ...
  • نائینی، محمدحسین. اجود التقریرات. به تصحیح سیدابوالقاسم خوئی. قم: کتاب ...
  • نراقی، احمدبن محمدمهدی. مستند الشیعه فی احکام الشریعه. قم: آل ...
  • ولایی، عیسی. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول. تهران: نی. ۱۳۸۷ ...
  • هاشمی شاهرودی، محمود. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم ...
  • همدانی، رضابن محمدهادی. مصباح الفقیه. قم: موسسه الجعفریه لاحیاء التراث ...
  • نمایش کامل مراجع