تاثیررانت درآمدهای نفتی بر روی شاخص توسعه انسانی

بحث نحوه اثرگذاری درآمدهای ناشی از منابع طبیعی بر فرآیند توسعه جوامع بسیار پر دامنه و متناقض است. از طرفی به طور نظری تصور می شود که دارا بودن منابع طبیعی می تواند فرآیند توسعه را بهبود بخشد اما از طرفی شواهد بسیاری نه تنها وجود رابطه مثبت را رد می کنند بلکه ادعا می کنند که این منابع در فرآیند توسعه یک نفرین محسوب می شوند. پژوهش های متاخر با وارد کردن متغیرهای دیگری به جز رشد اقتصادی در تحلیل خود از اثر درآمد های ناشی از منابع طبیعی روی متغیرهای اقتصادی به این نتیجه رسیدند که این درآمدها به خودی خود موهبت یا نفرین نیستند بلکه چگونگی استفاده ار آن ها است که بسیار اهمیت دارد و اگر ثروت های ناشی از منابع به درستی مصرف و سرمایه گذاری شوند می توانند با کمک به توسعه زیرساخت های کشورهای فوق و افزایش سرمایه انسانی آن ها موجب افزایش رشد اقتصادی و فرار از توسعه نیافتگی آن ها شوند. در این مطالعه به تاثیر رانت درآمدهای نفتی بر روی شاخص توسعه انسانی به عنوان معیار مهمی از سطح توسعه کشور ها پرداخته شده-است. به منظور این کار از روش داده های تابلویی برای ۳۸ کشور منتخب در بازه ۱۸ ساله بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۹ استفاده شده است. یافته های تحقیق با رد نظریه نفرین منابع وجود رابطه مثبت بین رانت درآمدهای نفتی و شاخص توسعه انسانی را تایید می کند. همچنین بین متغیرهای رشد درآمد سرانه و شاخص حکمرانی خوب با شاخص توسعه انسانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد درحالیکه متغیر رشد مخارج بهداشت و درمان رابطه مثبتش با شاخص توسعه انسانی معنی دار نمی باشد. نتایج پژوهش حاضر تاییدی بر ادبیات جدید توسعه مبنی بر اهمیت نظام حکمرانی کشورها در فرآیند توسعه می باشد.

کلیدواژه ها:

رانت درآمدهای نفتی ، نفرین منابع ، شاخص توسعه انسانی ، داده های تابلویی