بررسی چالش های اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از دیدگاه کارشناسان مراکز بهداشت شهر یزد: مطالعه ای کیفی

مسئله سالمندی جمعیت و بحران پیری یکی از مسائل مهم و کلان کشورها است که سالهاست کانون توجه بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته و محور پژوهش های اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است . کشور جمهوری اسلامی ایران نیز از این موضوع مستثنا نبوده و مسئولین و سیاست گذاران کشور برای پیشگیری از این بحران اقدام به تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در آبانماه سال ۱۴۰۰ و سپس اجرایی نمودن آن نمودهاند که چالش ها و موانع گوناگونی بر سر راه اجرای آن وجود دارد. در این راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی چالش ها ی اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از دیدگاه کارشناسان مراکز بهداشت شهر یزد تعیین شد. به این منظور، با رویکردکیفی از روش پژوهش نظریه مبنایی سیستماتیک استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کلیه کارشناسان مراکز بهداشت شهر یزد در سال ۱۴۰۲ بود و انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از روش هدفمند نظری انجام شد. ابزار گردآوری دادهها، مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود که با ۱۲ نفر از کارشناسان مراکز بهداشت شهر یزد انجام شد و در نهایت اشباع نظری نیز حاصل گردید. دادههای به دست آمده با استفاده از کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. در نهایت ۱۸ مقوله نهایی در ذیل ابعاد شش گانه نظریه مبنایی حاصل شد. نتایج کدگذاری نشان داد چالش های اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در قالب مدل پارادایمی شامل : پدیده محوری (تصمیم به فرزندآوری)، شرایط علی (آگاهی بخشی به زوجین ، انتظارات زوجین ، هزینه و شیوه زایمان (طبیعی -سزارین )، هزینه های پیش وپس از تولد فرزند، منابع دریافت اطلاعات، ضمانت های اجرایی ارائه مشوقهای پیش بینی شده)، راهبرد (تغییر نگرش زوجین نسبت به فرزندآوری)، شرایط زمینه ای (میزان دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری، نحوه ارتباطات زناشویی ، اعتقادات فردی زوجین )، شرایط مداخله گر (محیط اقتصادی، محیط فرهنگی -اجتماعی ، محیط سیاست گذاری-برنامه ریزی)، پیامدها (آسیب های روحی و روانی مادران، بی فرزندی و اکتفا به تک فرزندی، سقط جنین در مراکز غیرمجاز، تولد نوزادان نامشروع و آسیب های اجتماعی ) شکل می گیرد.

کلیدواژه ها:

سیاست های جمعیتی ، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ، رویکرد کیفی ، روش پژوهش نظریه مبنایی .