مرور نظام مند و تحلیل علم سنجی پژوهش های علمی در حوزه توسعه کارآفرینی سبز

هدف: با افزایش مشکلات زیست محیطی و نیاز جهان برای دستیابی به توسعه پایدار، زیرشاخه جدیدی از حوزه کارآفرینی به نام کارآفرینی سبز پدید آمده است. با توجه به نوپا بودن و مرحله ابتدایی ادبیات این حوزه، پژوهش حاضر باهدف تحلیل مطالعات حوزه کارآفرینی سبز انجام شده است.روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و با رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) است که با بهره گیری از فنون علم سنجی و مرور نظام مند انجام شده است. جامعه پژوهش شامل مقالات علمی در حوزه کارآفرینی سبز است که توسط استراتژی جستجوی ساخته شده در سال های ۲۰۰۰ – ۲۰۲۲ م. در پایگاه های علمی بین المللی اسکوپوس، ساینس دایرکت و امرالد یافته شده است و پس از انجام معیارهای ورود و خروج و ارزیابی از طریق چک لیست پریزما، تعداد ۱۷۱ مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شدند. نرم افزارهای وی. او. اس ویوئر و اکسل جهت تحلیل داده ها و ترسیم نمودارها استفاده شده است.یافته ها: یافته ها، روند صعودی مقالات منتشر شده در حوزه کارآفرینی سبز را نشان می دهد. همچنین بیش تر مطالعات انجام شده کمی و با روش مطالعه موردی بوده اند. از دیگر یافته ها، شناسایی واژگانی مانند پایداری، توسعه پایدار، کارآفرینی، کارآفرینی سبز و غیره به عنوان پرتکرارترین واژه های کلیدی است که براساس فن هم رخدادی واژه ها در چهار خوشه گروه بندی                                                                                                           شده اند. ازطرفی، بیشتر مشارکت های تحقیقاتی از سوی کشورهای توسعه یافته با تمرکز نسبتا بالا بر مسائل زیست محیطی است. نشریات برتر که در این پژوهش زکر شده است؛ دارای میانگین ضریب تاثیر بالاتر از ۵/۲ بوده و اغلب آن ها دارای رتبه Q۱ هستند. از میان عوامل شناسایی شده؛ عوامل نهادی و سیاسی بیش ترین توجه را در بین پژوهشگران به خود اختصاص داده اند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند؛ روند صعودی مقالات منتشر شده در این حوزه مخصوصا در سال های اخیر، ناشی از افزایش علایق پژوهشگران به این موضوع بوده است و با توجه به روند روبه رشد مشکلات موجود در حوزه محیط زیست، ایجاد اشتغال و غیره سبب توجه بیش تر دولت ها و حمایت آن ها از کارآفرینی سبز، نوآوری و اقتصاد سبز و چرخشی شده است. یافته های این پژوهش علاوه برتاکید به اهمیت کارآفرینی سبز به ویژه در ایران با توجه به روند پایین تولیدات علمی در این حوزه، به پژوهشگران کمک می کند تا با صرفه جویی در زمان، هزینه و نپرداختن به موضوعات تکراری، هم سو با پر کردن خلاهای تحقیقاتی گام بردارند و نتایج پژوهش های پراکنده را جمع آوری و سازمان دهی کنند و نقش مهمی در تصمیم گیری های سیاست گذران و برنامه ریزان داشته باشند. ازسویی با استفاده از روش های علم سنجی می توان پراستنادترین کشورها و منابع علمی در این حوزه را شناسایی نمود و از ظرفیت های علمی موجود با برنامه ریزی دقیق بهره جست.

کلیدواژه ها:

پژوهش های علمی ، کارآفرینی سبز ، توسعه پایدار ، مرور نظام مند ، تحلیل علم سنجی