ارزیابی آلودگی خاک های کشاورزی حومه شهرستان گرگان به فلزات سنگین و ذرات میکروپلاستیک

هدف اصلی این پژوهش ارزیابی غلظت، شدت آلودگی، منشاء و ریسک سلامتی فلزات سنگین و ذرات میکروپلاستیک در خاک های کشاورزی حومه شهرستان گرگان می باشد. به این منظور، ۲۱ نمونه خاک سطحی کشاورزی ( عمق ۳۰-۰ سانتی متر) برداشت شد. ویژگی های فیزیکوشیمیایی نمونه های خاک، غلظت فلزات سنگین، مقدار و خصوصیات ذرات میکروپلاستیک با استفاده از روش های استاندارد بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بافت نمونه های خاک مورد مطالعه غالبا لوم رسی- شنی و لوم شنی، pH نمونه ها کمی قلیایی تا متوسط قلیایی، میانگین درصد کربنات و ماده آلی نمونه ها به ترتیب ۸/۱۹ و ۲/۱، و میانگین ظرفیت تبادل کاتیونی نمونه ها ۷/۱۸ میلی اکی والان بر ۱۰۰ گرم می باشد. میانگین غلظت عناصر مس، روی، کروم، منگنز، کبالت، آهن، نیکل و آنتیموان در نمونه های خاک، از میانگین خاک های جهانی بیشتر است، و میانگین غلظت عناصر آرسنیک، سرب و کادمیم کمتر از این استاندارد می باشد. خطر سلامتی غیرسرطانزایی کروم از سه راه مواجهه بلع، استنشاق و تماس پوستی نسبت به دیگر عناصر مورد مطالعه بیشتر، و خطر غیرسرطانزایی همه عناصر در رده سنی کودکان بیشتر از بزرگسالان است. همچنین فلز کروم در کودکان و بزرگسالان دارای بیشترین ریسک سرطانزایی است. ذرات میکروپلاستیک در نمونه های خاک به شکل های رشته ای، قرصی، صفحه ای و کروی حضور دارند و ذرات با اندازه بزرگتر از ۱۰۰۰ میکرومتر بیشترین فراوانی را دارا می باشند. بر اساس نتیجه FT-IR، ذرات میکروپلاستیک عمدتا از پلیمر پلی اتیلن که مرتبط با فعالیت های کشاورزی است تشکیل شده اند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، فعالیت کشاورزی مهم ترین منبع آلودگی خاک حومه شهرستان گرگان می باشد و می تواند به بروز خطرات سلامتی در ساکنان منطقه منجر شود.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، میکروپلاستیک ، آلودگی خاک ، گرگان