درآمدی بر علل اجرایی نشدن برخی اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

عدم اجرای اصول قانون اساسی همواره به عنوان یک اشکال که به ارزش و اعتبار این سند بنیادین خدشه وارد می کند مدنظر بوده است. این جستار در پی پاسخ به این پرسش بوده که علل اجرایی نشدن برخی از اصول قانون اساسی از زمان تصویب آنها چه بوده و از چه راه هایی می توان آنها را اجرایی نمود؟ در قالب پژوهشی توصیفی– تحلیلی عواملی همچون «خلاهای تقنینی در اصول برنامه ای قانون اساسی»، «تاریخی و مبنایی بودن محتوای برخی اصول قانون اساسی»، «اقتضایی بودن اجرای برخی اصول قانون اساسی»، «وجود موانع سیاسی در مسیر اجرای برخی اصول» و «وجود موانع فنی در مسیر اجرای برخی اصول» در زمره ی مهم ترین موانع اجرایی شدن برخی از اصول قانون اساسی شناخته شدند. لذا، صرف نظر از عدم اجرای برخی از اصول که منبعث از خصیصه های ذاتی و ماهیتی آنها هستند مانند اصول تاریخی، مبنایی و اقتضایی که اساسا نمی توان عدم اجرای این قبیل اصول را به عنوان اشکال در نظر گرفت؛ اهتمام به تصویب قوانین عادی خواسته شده در ذیل برخی از اصول قانون اساسی، اجتناب از تفاسیر غیرضروری و اصلاح تفاسیر ناصواب، رفع موانع سیاسی اجرای قانون اساسی، استفاده از سازوکارهایی جهت رفع موانع فنی اجرای قانون اساسی یا اصلاح اشکالات فنی موجود در قانون اساسی برای اجرایی شدن اصول مغفول ضروری دانسته شدند.

کلیدواژه ها:

اجرای قانون اساسی ، موانع اجرای قانون اساسی ، اصول مغفول قانون اساسی ، موانع فنی اجرای قانون اساسی ، موانع سیاسی اجرای قانون اساسی