ارزیابی اثرات اجتماعی و اقتصادی احداث سد مخزنی بر روی رودخانه کلارود بابل

به دلیل افزایش اهمیت آب در ابعاد مختلف زندگی انسان ها به ویژه در پنجاه سال گذشته بیشتر کشورها از جمله ایران برنامه ها و سرمایه گذاری های گسترده ای را به منظور کنترل و تنظیم آب از طریق ساخت سازه های مهندسی به ویژه سدها انجام داده اند. مطالعات مرحله اول احداث سد کلارود در جنوب شهر بابل در استان مازندران نیز در این راستا انجام گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی چالش های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی احداث این سد در مناطق اطراف آن می باشد. متدولوژی مورد استفاده در این مقاله عمدتا بر پایه بررسی منابع موجود و استفاده از نتایج مطالعات انجام شده به ویژه در زمینه مشخصات جمعیتی می باشد. مهم ترین اثر مثبت احداث سد مخزنی کلارود، ذخیره و تنظیم رواناب های رودخانه کلارود، به منظور تامین بخشی از نیازهای آب شرب شهرهای بابل، بابلسر و فریدونکنار و روستاهای اطراف (واقع در زون ۴ طرح جامع آب شرب مازندران) است که در شرایط کنونی با کمبود آب شرب مواجه هستند. مطابق آمارنامه سال ۱۳۹۵، جمعیت مناطق شهری شهرستان های بابل، بابلسر و فریدونکنار ۴۱۹۴۹۳ نفر با ۱۳۶۹۶۰ خانوار می باشد. حجم آب مورد نیاز شرب، صنعت و گردشگری شهرهای مذکور در سال افق پروژه (۱۴۳۰) حدود ۴۰ میلیون مترمکعب برآورد شده است که بخشی از این آب مورد نیاز به میزان ۱۷ میلیون متر مکعب از محل سد کلارود قابل تامین خواهد بود. علاوه بر این، احداث سد پیامدهای مثبت اجتماعی نظیر بهبود معیشت و رفاه اجتماعی، اشتغال زایی، جلوگیری از مهاجرت و همچنین توسعه صنعت گردشگری در این منطقه را به همراه خواهد داشت. از طرف دیگر با اجرای طرح و بهبود وضعیت اقتصادی می توان بهبود وضعیت فرهنگی منطقه را در نتیجه افزایش سطح سواد و ارتقای سطح آموزش پیش بینی کرد. مهمترین اثرات منفی احداث سد شامل آلودگی هوا و همچنین آلودگی های صوتی در حین ساخت سد و خسارات زیست محیطی ناشی از تخریب جنگل می باشد. مجموع اثرات بررسی شده نشان دهنده برتری مشهود اثرات مثبت بر اثرات منفی احداث سداست.

کلیدواژه ها:

اثرات اجتماعی ، اثرات اقتصادی ، سد کلارود ، جمعیت ، نیاز آب شرب