جستاری در حقایق پنهانی روایت بر دار کردن حسنک وزیر

تاریخ بیهقی نوشته ی خواجه محمد بن حسین بیهقی از آثار تاریخی- ادبی است که نویسنده آن شعورمندانه دست به نگارش این کتاب زده است. تاریخ نگاری، ثبت وقایع، حقیقت گویی در بخش هایی محافظه کاری برای بیان حقایق و نه بر خلاف آن از ویژگی های بارز این کتاب است. بیهقی در دوره ای اقدام به نگارش این کتاب کرده است که تاریخ نگاری و ثبت وقایع چندان مرسوم نبوده است و بیشتر کتاب های تاریخ دوره های مختلف به فرمان شاهان نگاشته می شد «اغلب مورخان مسلمان کتاب های خود را به درخواست سلاطین، وزرا و بزرگان به قصد تقدیم به ایشان می نوشته اند بنابراین از ذکر همه حقایق و آنچه موافق رضای آن بزرگان نبوده است سرباز می زده اند» (اقبال آشتیانی،۱۳۷۸: ۷۶-۷۷). وی از نویسندگان امانت دار و منصفی است که تاریخ را از روی تعصب نمی نویسد برای مثال با اینکه بوسهل زوزنی را بد دارد اما از او بد نمی-گوید و حقایق را درباره او بازگو می کند. بیهقی با حضور در دربار غزنویان و اشتغال نزد استادش بونصر مشکان در دیوان رسائل از بسیاری از حقایق و بعضا جنایات باخبر بوده یا اخبار آن به گوش او می رسیده اما به دلیل محدودیت هایی که برای او وجود داشته توانایی بیان صریح آنها را نداشته است و به صورت پنهانی و با استفاده از ایجاز حقایقی را نمایان می کند تا از یک سو مورد آزار و تعدی قرار نگیرد و از سویی دیگر شرط انصاف را به جا بیاورد.