فریدون رهنما و تاثیرجنبش فرا واقع گرا بر شعر نو فارسی

سوررئالیسم یکی از نهضت های ادبی است که از ابتدای قرن بیستم در فرانسه و اروپا پیدا شد، به ادبیات دیگر ملل از جمله ادبیات  فارسی راه یافت و بر آن ها تاثیر گذاشت. در ایران جریان های شعری «موج نو» و «حجم گرا»، بیش از سایر جریان های شعر معاصر از این جنبش تاثیر پذیرفته اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی عملکرد تاریخی و اجتماعی نهضت سوررئالیست و تاثیر اشعار پل الوار، شاعر فرانسوی بر فریدون رهنما شاعر ایرانی است. جنبش فرا واقع گرای فرانسه به واسطه چند چهره تاثیرگذار در دهه سی شمسی به ایرانیان شناسانده شد. یکی از این چهره ها فریدون رهنماست. این شاعر ایرانی که به دو زبان فرانسوی و فارسی شعر  می سرود، و سروده های فرانسوی اش تحسین پل الوار را بر انگیخته بود، در محافل گوناگون حاضر  می شد و شاعران جوان را با آنچه در اروپا می گذشت آشنا می کرد. از جمله این جوانان که در حلقه دوستان او جای داشتند یکی احمد رضا احمدی و دیگری یدالله رویایی بود. می دانیم که اولی بنیان گذار موج نو شعر فارسی شد و دومی سلسله جنبان شعر حجم گرا. در اثر این مجالست ها شاعران  حتی  تجربه های زیسته نسل نخست سورئالیست ها را تکرار کردند. از جمله به تمرین نوشتار خودکار و نوشتار گروهی که ابداع دادائیست ها و سوررئالیست های نسل نخست است دست یازیدند. این مقاله با روش تحلیل محتوا و رویکرد تطبیقی در ابتدا نگاهی کوتاه به جنبش فراواقع گرا و اصول این جریان ادبی میندازد و در نتیجه نشان می دهد که فریدون رهنما با علاقمندی به ادبیات کلاسیک ایران مانند شاهنامه فردوسی، تاریخ بیهقی و... مکتب فراواقع گرا را با سبک این متون ترکیب می کند و راه و شیوه جدیدی پیش پای شاعران نوپرداز، موج نو و حجم در ادبیات معاصر ایران از جمله احمد شاملو، فروغ فرخزاد، احمد رضا احمدی، نادر نادرپور، یدالله رویایی و دیگران می گذارد.

کلیدواژه ها:

فراواقع گرایی ، پل الوار ، فریدون رهنما ، احمد شاملو ، شعر نو فارسی