معناشناسی درزمانی واژه «ظلمت»

چکیدهواژه «ظلمت» یکی از واژگان کلیدی قرآن است که در شناخت جهان­بینی قرآن نقش مهمی را ایفا کرده و درک  معنای دقیق این واژه مخاطبان قرآن را در فهم قرآن یاری می نماید، به همین جهت معناشناسی درزمانی واژه ظلمت هدف این مقاله است. در این نوشتار نخست معنای لغوی ظلمت، سپس کاربردهای این واژه در ادبیات عربی عصر جاهلیت و در ادامه کاربردهای قرآنی این واژه بررسی می­شوند؛ اطلاعات نیز به روش اسنادی گردآوری و با شیوه توصیفی- تحلیلی پردازش شده­اند؛ یافته­های این مقاله نشان داد واژه ظلمت به سبب ارتباط مفهومی با واژگان کلیدی دیگر مانند شرک، کفر، فسق، نور و ایمان دارای حوزه معنایی گسترده­ای است؛ تاریکی معنای حقیقی ظلمت است و معانی دیگر همچون قرار دادن شیء در غیر جایگاه خود و ناقص­کردن حق کاربرد مجازی آن است. ظلمت که در دوره جاهلی در معانی تاریکی، تاریکی بسیار، شر، جهل و همچنین در برابر عدل به­کار می­رفته است، در زبان قرآن گسترش معنایی یافته و علاوه بر تاریکی بر کفر، جهل، غفلت، شرک، گمراهی، باطل، شب، شبهه، شک، معاصی، ارحام، نفاق، سختی و خشم خدا نیز اطلاق شده است.

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: معناشناسی درزمانی ، معنای ظلمت ، کاربرد ظلمت ، ظلمت در نظام معنایی