الگوی سازگاری معیشت جوامع روستایی ایران در مواجه با تغییرات اقلیمی

امروزه معیشت روستائیان به شدت با تغییرات اقلیمی گره خورده؛ بطوریکه با افزایش این تغییرات وضعیت پایداری معیشتی آنان با بحران مواجه است. این مساله نشان از چگونگی الگوی سازگاری این جوامع در برخورد با این تغییرات خواهد بود. بنابراین، هدف پژوهش حاضر شناسایی الگوی سازگاری معیشت جوامع روستایی ایران در مواجه با تغییرات اقلیمی است. روش مطالعه در زمره مطالعات کاربردی است، که از نظر هدف توصیفی– تبیینی، در یک رویکرد کیفی و کمی صورت پذیرفته است. این تحقیق از روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند بوده، و برای گردآوری داده های ثانویه از روش اسنادی و داده های اولیه از روش میدانی(پرسشنامه کیو) استفاده شده. جامعه مورد مطالعه شامل خبرگان می باشد؛ پرسشنامه ها به صورت الکترونیکی، برای ۲۰ نفر از کارشناسان (جامعه دانشگاهی) ارسال گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روش تحلیل عاملی کیو استفاده شده. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوی پایین به بالا به عنوان راهبرد محوری در سازگاری معیشتی جوامع روستایی در برابر تغییرات اقلیمی خواهد بود. از سویی دو عامل "سازگاری زیست محیطی" با امتیاز ۳۴.۳۷ و "سازگاری اجتماعی" با امتیاز ۲۳.۸ به عنوان مهمترین راهبردها معیشتی برای جوامع روستایی ایران شناخته شدند. که این الگوی سازگاری می تواند در قالب برنامه های اجرایی همچون: آموزش الگوی های رفتاری سازگار؛ ارتقاء پشتیبانی اجتماعی؛ شیوه های صرفه جویی در مصرف آب و اشتراک گذاری دانش بومی جوامع روستایی در مواجه با تغییرات اقلیمی محقق گردد. همچنین، برای پایداری معیشت روستائیان در مواجه با رویدادهای اقلیمی، نهادهای داخلی و خارجی می توانند با بهره گیری از ظرفیت های دانش بومی به سیاست های سازگاری دست پیدا کنند.

کلیدواژه ها:

الگوی سازگاری ، معیشت جوامع روستایی ، تغییرات اقلیمی ، رویکردها