بررسی میزان رضایت بیماران و پزشکان از اثربخشی دهانشویه پروتاکت در درمان آفت و زخم های دهانی

سابقه و هدف: زخم، التهاب و آفت دهان از بیماری های شایع دهانی و هم چنین عوارض برخی رژیم های درمانی می باشد. این ضایعات دردناک بوده و خوردن و آشامیدن را با مشکل رو برو می کند. آویشن شیرازی (نام علمی Zataria multiflora Boiss.) پتانسیل های درمانی بالقوه داشته و در فرمولاسیون انواع فراورد ه های دارویی مانند دهانشویه پروتاکت به کار می رود. مطالعات اخیر نشان می دهد که این گیاه از اثرات درمانی متعددی نظیر کنترل التهابات و زخم های دهانی، گوارشی و پوستی برخوردار است. با توجه به مطالعات متعدد مبنی بر اثربخشی گیاه آویشن شیرازی در درمان انواع زخم ها و التهابات دهانی و عرضه دهانشویه پروتاکت در داروخانه های سطح کشور، هدف از این مطالعه بررسی میزان رضایت بیماران و پزشکان از اثربخشی دهانشویه پروتاکت برای درمان زخم و آفت دهانی در دو شهر پرجمعیت استان مازندران، ساری و بابل می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه که از نوع مقطعی (توصیفی-تحلیلی) می باشد، تعداد ۷۵ نفر اعم از ۳۵ پزشک و ۴۰ بیمار در سطح شهر ساری و بابل، مازندران، ایران که دهانشویه پروتاکت را تجویز یا مورد استفاده قرار دادند، وارد مطالعه شدند. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری از نوع در دسترس و براساس تمایل آن ها به تکمیل چک لیست انتخاب شدند. اطلاعات حاصل از این مطالعه با مراجعه پرسشگر آموزش دیده به مراکز درمانی مطب پزشکان و داروخانه ها و تکمیل چک لیست توسط جمعیت مورد مطالعه جمع آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. توصیف متغیرها با میانگین و انحراف معیار، میانه، حداقل و حداکثر ارایه شده است و آنالیز داده ها با آزمون کای اسکوئر،کولموگروف اسمیرنوف و تی تست مستقل انجام شده است. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، اکثریت جمعیت مورد بررسی درگروه بیماران (۵/۵۲ درصد، ۲۱ نفر از ۴۰ نفر) و پزشکان (۳/۹۴ درصد، ۳۳ از ۳۵ نفر) را مردان تشکیل دادند. میانگین، میانه، انحراف معیار، حداقل و حداکثر سن پزشکان به ترتیب معادل با ۵۳/۹۴، ۵۶، ۷/۶، ۴۰ و ۶۸ سال و سن بیماران به ترتیب معادل با ۴۰/۱۳، ۴۲، ۱۰/۸، ۱۸ و ۶۳ سال می باشد. اغلب بیماران شرکت کننده در این مطالعه (۷۵ درصد) بعد از مصرف دهان شویه پروتاکت از سطح رضایت بالایی برخوردار بودند. این دهانشویه به صورت عمده در درمان بیماری آفت و التهاب دهانی با فراوانی ۵/۵۲ درصد مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از چک لیست پزشکان نشان می دهد که فراورده مدنظر بیش تر توسط دندانپزشک (با درصد فراوانی ۴۲/۹ درصد) و سپس پزشک عمومی، خون و انکولوژی و رادیوتراپی (همه به یک میزان با فراوانی ۱۱/۴ درصد) مورد بررسی و تجویز قرار گرفت. این افراد از روند بهبودی بیماران تحت درمان خود راضی بودند. استنتاج: یافته های به دست آمده در این مطالعه تائیدی بر موثر بودن دهان شویه پروتاکت به عنوان یک فراورده دارویی گیاهی تولیدی ایران درپیشگیری یا کنترل بیماری های مرتبط با حفره دهان می باشد. اثربخشی این فراورده به احتمال زیاد، به ترکیبات فیتوشیمیایی شاخص موجود درعصاره گیاه آویشن شیرازی (به عنوان جزء اصلی فراورده) ازجمله تیمول، کارواکرول با پتانسیل های ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضدمیکروبی و قدرت ترمیم کنندگی و بازسازی بافت پوستی و مخاطی، مرتبط می گردد.

کلیدواژه ها:

mouthwash ، Zataria multiflora ، aphthous stomatitis ، oral ulcer ، phytochemical ، دهان شویه ، آویشن شیرازی ، آفت ، زخم دهانی ، ترکیبات فیتوشیمیایی