چالش ها وموانع عدالت اجتماعی درپرتونظریات اندیشمندان اسلامی همراه با مطالعه تطبیقی

در این مقاله دیدگاه چهار نظریه پرداز معاصر درباره عدالت اجتماعی با تاکید بر چیستی عدالت بررسی شده است . هایک به نمایندگی از آزادی گرایان، رالز به عنوان تاثیرگذارترین فیلسوف سیاسی معاصر غرب و شهید مطهری و شهید صدر به عنوان نظریه پردازان اسلامی انتخاب شدهاند. هایک تنها به عدالت فردی معتقد است و مفهومی به نام عدالت اجتماعی را باور ندارد، از دیدگاه او عدالت عبارت است : قواعد رفتاری در حوزه فردی . نقطه کانونی در اندیشه های هایک مفهومی به نام نظم خودجوش است و به باور او بیشتر پدیدههای اجتماعی از چنین نظمی پیروی می کنند. هدف اصلی رالز ارائه اصول بی طرفانه برای عدالت است تا تضاد میان آزادی و عدالت در جوامع لبیرال - دموکرات به کمترین برسد. از دیدگاه او عدالت ، توافق آزاد افراد در وضع نخستین است . راهنمای اصلی رالز در استخراج اصول عدالت ، اصل بیشترین حداقل و ناآگاهی افراد از موقعیت اجتماعی آینده است . شهید مطهری عدالت را همان رعایت حقوق می داند. او هم حقوق طبیعی (فطری ) فرد را به رسمیت می شناسد و هم برای اجتماع حقوقی قائل است . از دیدگاه ایشان تنها راه مشروعیت و اعتبار حقوق طبیعی این است که هدفداری نظم عالم پذیرفته شود. از دیدگاه صدر با وجود آنکه عدالت یکی از اصول سه گانه ساختمان عمومی اقتصاد اسلامی است ، ولی جایگاه عدالت فراتر از یک اصل بوده، سنگ زیربنای مکتب اقتصاد اسلامی است . افزونبر این ، اسلام با وضع دو اصل یعنی همکاری عمومی (اصل تکافل عام) و توازن اجتماعی ، حساسیت خود نسبت به آرایش نهایی امکانات در جامعه را نشان داده است .

کلیدواژه ها:

عدالت اجتماعی ، اندیشمندان اسلامی ، حقوق طبیعی ، لیبرالیسم ، اسلام ، عدالت