اجتماع گرایی در برابر لیبرالیسم :بررسی اصول عدالت اجتماعی در اندیشه مایکل سندل

در تاریخ فلسفه و اندیشه غرب به فراخور زمان و فرازوفرود اندیشه های مختلف ، عدالت مورد توجه اندیشمندان و فلاسفه بوده است . در قرن اخیر نیز رشد و گسترش لیبرالیسم ، فردگرایی و محوریت مفهوم آزادی های فردی را به ارمغان آورده است ؛ اما همچنان نبود عدالت بسیاری را می آزارد. از این رو گرایش روزافزون به عدالت و مکاتب عدالت طلب ، باعث شده است تا در سه دهه آخر قرن بیستم ، عدالت در کانون توجهات اندیشمندان سیاسی و فلسفی غربی قرار گیرد. در تقسیم مکاتب فلسفه سیاسی ، مایکل سندل در زمره جماعت گرایان قرار می گیرد. او از جمله متفکران جماعت گرایی به شمار می رود که دیدگاهش برخلاف دیدگاه های غالب فردگرایانه امروزی است که از گسترش پیش فرضها و ارزشهای لیبرالی در جامعه ناشی می شود. از این رو این جستار تلاش می کند تا به روش تحلیلی ، با بیان اجمالی از نگاه جماعت گرایانه ، زمینه فهم دقیق نظرات سندل را فراهم آورده و مفهوم، مولفه ها و اصول عدالت اجتماعی را از منظر او مورد تبیین قرار دهد؟ به طور کلی می توان گفت که جماعت گرایان به تاثیر اجتماع بر فرد و هویت و حقوق او تاکید دارند. سندل نیز به عنوان یک متفکر جماعت گرا هویت انسان را مترتب بر اجتماع می داند. بر همین اساس عدالت او نیز مبتنی بر عضویت افراد در اجتماع است و هدفش ارزشمند شمردن »خیر عامه « می باشد. این خیر بر زمینه های فرهنگی و اجتماعی استوار است . سندل اجتماعی را که عدالت اجتماعی در آن در جریان است ، دارای سه اثر عمده می داند: استحکام اجتماع و تضمین بقای آن، اشتیاق عمومی به ارزشها و فضائل و نهایتا وحدت و همبستگی هر چه بیشتر اجتماعی . سندل برای نیل به این اهداف یا آثار عمده سه راهکار را پیشنهاد می دهد: ایجاد زمینه گفتگوی جمعی از طریق ارتقا تعقل ، سپس صحبت از خیر و سعادت جمعی و در نهایت دخالت حکومت برای دستیابی به فضائل برتر.

کلیدواژه ها:

اجتماع گرایی ، لیبرالیسم ، فلسفه سیاسی ، مایکل سندل ، عدالت اجتماعی ، خیر عامه