بررسی روش های اندازه گیری زبری و شاخص های مورد استفاده به منظور اجرای خاک ورزی دقیق (مروری)

اندازه گیری های زبری سطح خاک های کشاورزی در ارزیابی ذخیره آب سطحی، مقاومت خاک در برابر شکست توسط بارندگی، مقاومت در برابر جریان سطحی، بررسی عملکرد ادوات خاک ورزی و فراهم نمودن اطلاعات کافی از شرایط بستر بذر بمنظور اجرای خاک ورزی و عملیات آماده سازی بسته به شرایط و تغییر پذیری سطح مزرعه که همانا اجرای خاکورزی دقیق است کاربرد دارد. به منظور شناخت زبری سطح خاک، انواع طبقه بندی شامل: طبقه بندی کمی که بر حسب تغییر اندازه خاکدانه ها بیانگر توپوگرافی خاک است و طبقهبندی کیفی شامل زبری تصادفی و زبری جهت دار مطرح شد. کسب اطلاعات دقیق از زبری سطح خاک مستلزم انتخاب روش اندازه گیری با دقت مناسب است. لذا انواع روش های اندازه گیری زبری شامل اندازه گیری تماسی (پین متر و زنجیر غلتکی) و غیر تماسی شامل (لیزر، مادون قرمز، طیف سنجی، التراسونیک، اسکنر لیزری سه بعدی ، فتوگرامتری و سنجش از دور با مایکروویو) از حیث: وضوح، دقت، زمانبر بودن، عدم قطعیت، بودجه مورد نیاز، در دسترس بودن و سهولت استفاده، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین انواع شاخص های توصیف زبری شامل: افقی، عمودی، ترکیبی و فراکتال می باشند. نتایج مطالعات انجام شده نشان داد که روش های تماسی با توجه به محدودیت دقت اندازه گیری فقط در محاسبه پارامترهای ساده سطحی کاربرد دارند به عبارت دیگر، از روش های تماسی فقط در شرایط بدون حرکت (استاتیکی) برای اندازه گیری زبری سطح خاک میتوان استفاده نمود. در بین روشهای غیر تماسی، استفاده از روش فتوگرامتری بسیار مقرون به صرفه بوده است. در میان شاخص های اندازه گیری زبری نیز زبری تصادفی که یک شاخص عمودی است. بدلیل سهولت در انجام محاسبات و عدم قطعیت در حدود ۳± میلی متر، توانایی جداسازی طبقات زبری ایجاد شده را دارد و مناسبت ترین شاخص می باشد

کلیدواژه ها:

خاک ورزی دقیق ، روش های تماسی ، روش های غیر تماسی ، زبری تصادفی ، زبری سطح خاک