بررسی مولفه های مکتب اکسپرسیونیسم در رمان با تمرکز بر رمان «زندگی همین است» اثر محمدهاشم اکبریانی

گذشته از مکتب های رئالیسم و ناتورالیسم که ارتباط خاصی با نوع ادبی رمان دارند، ویژگی های سایر مکاتب هنری اعم از سمبولیسم، کوبیسم، امپرسیونیسم، دادائیسم، سوررئالیسم و اکسپرسیونیسم بیشتر در هنرهایی همچون نقاشی، شعر و حتی تئاتر بازنمود یافته است. ازهمین رو سخن گفتن درباب مولفه ها و ویژگی های این مکاتب در حوزه رمان همواره محل بحث بوده است. در این میان مکتب اکسپرسیونیسم شرایط خاصی دارد. طرز تلقی خاص پیروان این مکتب از واقعیت و شیوه بازنمایی آن و همچنین وجود خصایصی نظیر ذهن گرایی مفرط، توجه به امور غریب و فاقد توجیه منطقی و گریز از محاکات در ساخت تصویر، باعث شده است که ارتباط این مکتب با رمان با ابهام های بیشتری همراه باشد. ازهمین رو در این مقاله تلاش شده است تا به روش تحلیلی-توصیفی و با تمرکز بر متن رمان «زندگی همین است» اثر محمدهاشم اکبریانی، موضوع شیوه انعکاس ویژگی های مکتب اکسپرسیونیسم در نوع ادبی رمان بررسی گردد و به این سوال پاسخ داده شود که مولفه های مکتب یادشده در کدام یک از دو سطح فرمی و محتوایی و به چه شیوه ای بازنمود یافته است؟ نتایج نشان می دهد اکسپرسیونیسم در رمان، توامان در دو سطح فرمی و محتوایی امکان بروز دارد. در سطح محتوایی با ویژگی هایی همچون پرداختن به امور غریب و فاقد منطق، فضای کابو س وار، شخصیت های نوعی و جهان گروتسکی و در سطح فرمی نیز به شکل توجه به شیوه های مدرن در روایتگری همچون استفاده از تکنیک جریان سیال ذهن، روای های متعدد، عدم التزام به پایان بندی کلاسیک و به ویژه ساختار اپیزودیک.

کلیدواژه ها:

مکتب های ادبی ، اکسپرسیونیسم ، رمان مدرن ، ساختار اپیزودیک ، رمان «زندگی همین است»