تحلیل حساسیت روشهای هیدرولیکی و هیدرولوژیکی روندیابی جریان سیلاب در رودخانهبوانلو

روندیابی سیلاب به عنوان عملیاتی که مشخصات جریان سیلاب در پایین دست را توسط مشخصات جریان سیلابی در بالادست مشخص می کند شناخته می شود. آنچه اهمیت دارد آن است که کدام یک از روشهای روندیابی سیلاب در رودخانه با واقعیت انطباق بیشتری دارد؟ در این مطالعه سعی گردید تا از طیف وسیعی از مدلهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی جهت پاسخ به این سوال استفاده گردد. در این راستا از اطلاعات بازه رودخانه بوانلو به عنوان بازه هدف انتخاب گردید و از الگوهای مختلف در روندیابی سیلاب استفاده شد و نتایج مورد کنکاش قرار گرفت. در این مطالعه روشی که بیشترین معیارهای منطبق در مقایسه با مقادیر مشاهداتی را دارا بود به عنوان مدل برتر معرفی گردید و در صورتی که بین چند روش تمایز چندانی مشاهده نمی شد مدل روندیابی سیلابی که توانایی پیش بینی صحیح مقادیر حداکثر دبی خروجی، زمان آن و درصدهای تعدیل و تاخیر مناسب تری داشت به عنوان مدل برتر انتخاب گردید. نتایج مدلهای روندیابی سیلاب در رودخانه در بازه مطالعاتی بر اساس معیارهای ارزیابی مدل بررسی دقیق مشخصات جریان سیلابی نظیر تغییرات عمق، تراز سطح آب و سطح مقطع جریان سیلاب و تحلیل حساسیت پارامترهایK, X در مدل ماسکینگام انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که روش های مورد مطالعه عموما خروجی قابل قبولی در مقایسه با هیدروگراف مشاهداتی از خود نشان می دهند. در آنالیز حساسیت بین مدلها، در مدل هیدرولوژیکی ماسکینگام مقدار آغازین پارامتر X برای یافتن جواب بهینه تاثیر کمتری نسبت به مقادیر آغازین پارامترهای K دارد. نتایج خروجی به شدت به عدد K حساس بوده است در صورتی که پارامتر بی بعد X تاثیر کمتری در نتایج خروجی داشته است. افزایش پارامتر بی بعد X در مدل ماسکینگام باعث کاهش مقدار تعدیل و افزایش مقدار اختلاف دبی اوج با دبی مرجع می گردد از طرفی افزایش پارامتر زمانیK موجب افزایش تعدیل دبی اوج، افزایش اختلاف دبی اوج با دبی مرجع و پهن تر شدن هیدروگراف می گردد اما تاثیرات پارامتر زمانی K به مراتب بیشتر خواهد بود. از این رو قویا توصیه می گردد در برآورد پارامتر K حداکثر دقت مبذول گردد.

کلیدواژه ها:

پارامترهای حساس ، روش ماسکینگهام ، روندیابی موج دینامیکی ، موج سینماتیکی ، مدل های عددی.