بررسی حقوق کودک در پدیده کودک همسری

کودک همسری به عنوان یک پدیده ی اجتماعی در هر عصر و جامعه ای مصادیق خاص خود را دارد؛ در حقوق موضوعه ایران ازدواج دختر قبل از پایان نه سال قمری و پسر قبل از اتمام پانزده سال قمری، کودک همسری بشمار می آید؛ مفهوم کودک در نظامهای حقوقی مختلف متفاوت است. مطابق قوانین ایران ۱۸ سالگی سن قانونی و پایان دوران کودکی است اما همین قانون ازدواج افراد زیر ۱۸ سال را پذیرفته است و با شرایط مقرر در قانون ازدواج دختران کمتر از ۱۳ سال تمام شمسی و پسران کمتر از ۱۵ سال تمام شمسی را بلامانع می داند اما کنوانسیون حقوق کودک به عنوان سندی بین المللی و جامع در حمایت از حقوق کودکان هر فرد کمتر از ۱۸ سال را کودک می نامد. خروج زودهنگام از دوران کودکی مسئولیت هایی را برای فرد تعریف میکند و جامعه و خانواده توقعات و انتظاراتی از او دارند که ازدواج یکی از این موارد است. ازدواج زود هنگام به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد مانند: فقر، عقاید مذهبی غلط، آداب و رسوم قبیله ایی و مانند آن اما پیامدهای جبران ناپذیری را به همراه دارد که یکی از مهم ترین این موارد پدیده ی کودک مادری است. یافته های تحقیق حاکی از این است که حکم اولیه ی شرعی در کودک همسری با مداخله ی ولی قهری جواز است؛ این مشروعیت مقید به اموری مانند رعایت غبطه از جانب ولی کودک است ولی از این حکم اولی به جهت تحقق عناوین ثانوی در مواردی باید عدول کرد. برای جلوگیری از وقوع خسارات کودک همسری راهکارهایی همچون تضییق و تحدید ولایت ولی قهری تحدید قوامیت مرد استفاده از نهاد شرط و اقدامات تامینی و تربیتی از فقه و حقوق مستفاد است.

کلیدواژه ها:

کودک همسری ، مسئولیت دولت ، حقوق کودک ، سن بلوغ