تحلیل اشعار عربی در نثر تجارب السلف

تجارب السلف اثر هندوشاه نخجوانی در سال ۷۱۴ قمری، کتابی تاریخی مربوط به تاریخ خلفا و وزیران اسلامی تا برچیده شدن خلافت عباسیان است. منبع اصلی او کتاب «منیه الفضلاء فی تواریخ الخلفاء و الوزراء» از محمدبن علی العلوی الطقطقی است. به نوشته عباس اقبال این کتاب در میان کتب نثر فارسی کمتر نظیر دارد؛ هم از جهت جلالت مقام در انشاء و هم از جهت دلکشی موضوع تاریخ خلفا و وزرا وسلاطین معاصر.«تجارب السلف » تاریخ اسلام تا پایان خلفای عباسی ، یعنی تا سال ۶۵۶ ق. است ، دوره ای که حتی پایان آن ، قریب ۶۰ سال پیش از تاریخ تالیف تجارب السلف است. هندوشاه به عموم صحابه احترام می گذارد و بی تعصب، نزاع صحابه بر سر خلافت و جانشینی پیامبر(ص)، و یا رفتارو سیاست قابل انتقاد خلیفه سوم و نقش ارزشمند و کریمانه امام علی(ع) وحسنین در جهت حمایت از عثمان و نجات جان وی را با عباراتی شفاف ورسا مطرح کرده است. این اثر ازمآخذ متقن است که مطالب مستندی ازتاریخ اسلام را در بردارد و علاوه بر ارزش تاریخی ، حائز مزایای ادبی فراوان است .نثرتجارب السلف روان ودلنشین و بسیار فصیح است، نیز داستان ها و حکایاتی دلنشین و زیبا با تاریخ عجین شده است؛ اما اشعار عربی غالبا از دوره عباسی در لابلای نثرکتاب،نوعی تعقید ایجاد کرده است. در این مقاله به تحلیل جایگاه نحوی- بلاغی، معنای صحیح، صحت شاعر و شعر می پردازیم.نیز اطلاعات ادب عرب، مباحث نقد ادبی در شعر همچون مدح، هجو، اعتذار و نکات برجسته تاریخی، سیاسی و ادبی و اخلاقی و خطاهای موجود در این میان تحلیل می شود.

کلیدواژه ها:

تجارب السلف ، هندوشاه نخجوانی ، الفخری ، منیه الفضلاء ، اشعار عربی