جریانشناسی غزلواژه در شعر دهه ی هفتاد

غزلواژه متشکل از دو ژانر واژانه و مکتب مینی مالیسم است ژانر واژانه با فراروی از زنجیره گفتاریا محور جانشینی ،عملا از ویژگی خطی ویک بعدی زبان نیز فراتر رفته ویک واژه با سایر واژهها، هم در ارتباط خطی و افقی است و هم عمودیوهم این کهیک ارتباط هندسی با سایر واژهها برقرار می کند و ارتباطها (افقییا زنجیری، عمودی و هندسی و ...) هریک ایجاد معنای ثانویه می کنند و تابع امتداد زمانی نیستندیعنی به علت خصلت دیداری-نوشتاری متن واژانه ، ما برای درک معنی باید به صورت هم زمان به هندسه و چینش خاص آن واژگان توجه داشته باشیم . در حالی که زنجیره همیشه از دویا چند واحد پیاپی تشکیل می شود ویک عنصر زمانی ارزش خود را به دست می آورد که روییک زنجیره قرار گیرندودر تقابل با عنصر پیشین و پس از خود باشد. در واقع تا حد زیادی قابلیت معنادهی خود را از این الگو می گیرد. از جمله خصوصیات واژانه ، ساختار و فرم در آن است ؛ بدین ترتیب که هر احساسیا پیامی می تواند فرم و ساختار منحصر به خودرا داشته باشد و در این میان متن و چیدمان واژگان که معمولا در اثر شهود ادبی ، فوران عاطفه و احساس ویا حتی نتیجه درکیک امر عقلی و فلسفی است با رمزگان متن ارتباط تنگاتنگی دارد. کشف این که ارتباط بین دو واژه بر چه مبنایی است مخاطب را وارد متن می کند. گاه دو واژه با چیدمان به خصوصی حاوی معنای خاصی است . مثلا بین دو واژه ارتباط تشبیه ، استعاره، تضاد، مجاز، کنایه و... برقرار بوده و کشف معنا و ارتباط اولیه و ثانویه این واژگان با شهادت مولف بر دوش مخاطب متن است . پس در واژانه محوریت ارتباط بر عهده تمام عناصر متن است . از سوی دیگر مینی مالیسمیکی از مظاهر مدرنیسم در جهان است که در دهه ی هفتاد سبب شکل گیری چندین ژانر، داستان مینی مال، شعر مینی مال، غزل مینی مال، واژانه و... در ادبیات ایران شد. که مهمترین خصیصه ی آن مینی مال بودن در حد افراط است . هنگامه اهورا در دهه هشتاد با فراروی از غزل مینی مال، و ژانر واژانه ، و هم افزایی این دو ژانری متفاوت از غزل با عنوان »غزلواژه« را شکل داد که سبب ایجاد تحولات فرمی ، ساختاری، محتوایی و زبانی شد. لذا می توان گفت غزل در اواخر دهه هفتاد و اوایل هشتاد نیز از تاثیر مدرنیسم در امان نماند. این نوشتار درصدد است عناصر زیبایی شناسانه ی غزلواژه و شاخصه های سبکی آن را بررسی نماید.

کلیدواژه ها:

غزل واژه ، غزل مینی مال ، واژانه ، دهه ی هفتاد