اصول چهارگانه اخلاق زیستی از منظر فقه و حقوق اسلامی

اصل استقلال و خود مختاری اصل سودمندی اصل ضرر نرساندن و اصل عدالت به عنوان اصول چهارگانه اخلاق زیستی و اخلاق پزشکی - که خاستگاه آن فرهنگ غرب است – اصولی را به نمایش میگذارد که در پرتو آن می توان در زمینه مباحث مختلف اخلاق زیستی و اخلاق پزشکی تصمیم گیری نمود. اصل استقلال و خود مختاری به عنوان یک اصل مهم اخلاقی که متضمن احترام به افراد و حریم خصوصی آنهاست و حق شخص به اعلام رضایت، تعیین سرنوشت و توانایی کنترل آنچه برای انسان رخ میدهد میباشد و در پرتو آن اعمال اراده در صورتی قابل پذیرش است که تاثیر نامطلوبی بر حقوق دیگران نگذارد. به نظر می رسد که متناظر این اصل در فقه و حقوق اسلامی اصولی مانند «اصل تسلط بر نفس» یا «قاعده سلطنت میباشد که به استناد آن مردم بر مالها و جان هایشان سلطه داشته و خود صاحب اختیار آن هستند و دیگری حق سلطه و تصرف بر مال و جان آنها را ندارد همچنین بر اساس اصل عدم ولایت» در فقه و حقوق اسلامی هیچ انسانی حق ولایت و سیطره بر انسان دیگر را ندارد، مگر این که با دلیلی ولایتش بر دیگری اثبات گردد. اصل عدم ولایت در فقه و حقوق اسلامی بیانگر استقلال خود مختاری و آزادی هر انسان عاقل و بالغی در تصمیم گیری هاست که منشا آن وحی الهی است و دایره آن محدود میشود به گونه ای که بر اساس فتاوای فقها در مواردی مانند اتانازی و خودکشی نمیتوان با استناد به این اصل آن را جایز شمرد.