مطالعه موردی : واکاوی توزیع مکانی ایستگاه آتش نشانی شهرهرسین با رویکرد پدافند غیرعامل

زمینه و هدف: شهرها ملزم به تامین نیازهای شهروندان است . در مسیر تامین نیازهای شهروندان، آسیب های طبیعی و غیرطبیعی در بستر شهر، این فرآیند را پیچیده تر و از سویی دیگر مهم تر نشان می دهند. موضوع پدافند غیرعامل در چنین موارد خاص که نجات جان انسانها فاکتوری کلیدی بوده، شرایط ساماندهی به شهر و مسائل آن را فراهم می آورد. طبق بررسی پژوهش های جهانی حداکثر زمان واکنش به مهار آتش و حوادث ۵ دقیقه است . لذا هر ایستگاه آتش نشانی از زمان معلوم شدن آتش تا مهار آن باید در عرض ۵ دقیقه بتواند نیروهای امدادی خود را به محل حادثه اعزام نماید. از این روی پراکنش صحیح محل های آتش نشانی در سطح شهر از موارد ضروری و کلیدی در شهرهای پیشرفته است . در این راستا، پژوهش حاضر به بررسی توزیع مکان ی ایستگاه آتش نشانی در شهر هرسین در شرایط بحرانی پرداخته است . به عبارتی هدف این مقاله واکاوی پراکنش بهینه ایستگاه آتش نشانی شهر هرسین با رویکرد پدافند غیرعامل است .روش توصیفی : باتوجه به هدف پژوهش ، از روش تحقیق تحلیلی و بهرهگیری از مطالعات کتابخانه ای برای تهیه پرسشنامه استفاده شده است . در این پژوهش از تکنیک دلفی و هم چنین روش تحلیل سلسله مراتب ، تحلیل شبکه برای ارزیابی اهمیت لایه های اطلاعاتی استفاده شده است . لایه های موثر در مکانیابی مناطق مناسب استقرار مراکز آتش نشانی تلفیق و همپوشانی شده اند. در این راستا، نزدیکی به کاربری های سازگار، دوری از کاربری های ناسازگار، تراکم جمعیت ، دسترسی ، قیمت زمین و شعاع عملکردی ایستگاههای آتش نشانی در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی مدنظر قرار گرفته است . معیارهای مکانیابی ایستگاههای آتش نشانی با مطالعه پیشینه پژوهش انتخاب شده است و پس از تدقیق معیارهای موثر، کاربرد آن در یک نمونه موردی ارزیابی شده است .یافته ها: عامل جمعیت یکی از مولفه های مهم در احداث ایستگاههای آتش نشانی باید در نظر گرفته شود. به طوری که مناطقی که داری تراکم جمعیتی بالایی هستند جز مناطق مستعد برای احداث ایستگاههای آتش نشانی محسوب می شوند. از طرفی ، عواملی چون نزدیکی به راههای اصلی ، قیمت زمین ، شعاع پوشش ایستگاههای آتش نشانی موجود، نزدیکی به کاربری های مسکونی ، تجاری ، ورزشی متوسط و کوچک ، نزدیکی به جایگاههای سوخت و فاصله از ترمینالهای بین شهری ، مراکز مذهبی ، مراکز بهداشتی درمانی و مجموعه های ورزشی بزرگ جزء عوامل مهم در مکانیابی و احداث ایستگاههای آتش نشانی در نظر گرفته شدهاند. با توجه به تحلیل شبکه صورت گرفته ، میزان پوشش زمانی ۵ دقیقه ای ایستگاه آتش نشانی موجود در شهر هرسین ۵۰% است و بر این اساس می توان به کمبود این کاربری ضروری در گستره شهر اشاره نمود. نتیجه گیری : براساس نتایج تحلیل ها، سه اولویت و ضرورت برحسب شرایط موجود، در راستای احداث مکانهای جدید ایستگاههای آتش نشانی شناسایی و معرفی شد. به طوری که ، بخش های جنوب و جنوب شرقی شهر هرسین ، جزء بخش های مناسب ، و بخش مرکزی و جنوبی شهر نسبتا مناسب تر و بخش شمالی و شمال غربی هرسین نامناسب برای احداث ایستگاههای آتش نشانی ارزیابی شده است .

کلیدواژه ها:

توزیع مکانی ، آتش نشانی ، پدافند غیر عامل ، هرسین