بررسی گستره مجاز به کارگیری توریه از نگاه فقهی در مناسبات سیاسی و اجتماعی

در دهه های اخیر طیفی از متفکرین علوم انسانی، با برداشتی نادرست از مفهوم تقیه و توریه در آثار ومتون اسلامی، سعی نموده تا استفاده از گزاره های کذب و دروغ در مناسبات اجتماعی، سیاسی جامعه رابرگرفته از بن مایه های اندیشه اصیل اسلامی عنوان و با تمسک به این مفاهیم، توجیهاتی را برایاقدامات ناصواب خود اقامه نمایند؛ تردید در شفافیت آرا، تعلل در عدم دسترسی آزاد به گردش اطلاعاتو... نمونه هایی از این مطالبات اجتماعی است که به بهانه تبعات سیاسی امنیتی برای تصمیم سازی هایکلان کشور، از پاسخ روشن به آن اجتناب گردیده است. در این نوشتار با بررسی و کنکاش در برخیتفاسیر قرآن کریم و تعدادی از کتب حدیثی، فقهی و لغوی، به تبیین معانی لغوی و اصطلاحی توریه،پرداخته و نظریات فقها درباره آن و نیز ادله موافقان و مخالفان (برگرفته از قرآن و سنت و اصول عملی و...) این مبحث فقهی در عرصه سیاسی بررسی شده و در نهایت این نتیجه حاصل می شود که بهره گیریاز توریه به عنوان راه فراری از ارتکاب کذب، فقط باید در موارد اضطرار باشد. این اضطرار طبیعتا درماموریت های حساس و محرمانه ای که در راستای منافع ملی بوده کاربرد گسترده تری دارد و تشخیصمصادیق ضرورت بر عهده مکلف می باشد. اما آنچه مسلم است عدم جواز این موضوع فقهی و تعمیمبخشیدن آن به سایر زمینه های زندگی عادی، امر مورد تاکید شارع مقدس و علمای اصیل اسلامی بودهو عدول از آن مصدا ق حیله حرام قلمداد و در صورتی که از توریه برای توجیه اقدامات ناصواب به هرنحوی استفاده گردد، امری مذموم تلقی و کیفر شرعی و قانونی دروغ بر آن متصور است

کلیدواژه ها:

صدق ، کذب ، توریه ، اختیار ، اضطرار