توزیع فضایی شاخص های توسعه آموزشی فرهنگی در سکونتگاههای روستایی استانهای مرزی ایران با رویکرد توسعه پایدار(مطالعه موردی : استان کردستان)

یکی از بنیادی ترین شاخص های توسعه روستایی ، وضعیت و سطح برخورداری جامعه محلی و روستایی از شاخص ها و مولفه های آموزشی و فرهنگی است که به صورت روزافزونی مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان توسعه روستایی قرار گرفته است . استان کردستان به عنوان یکی از استانهای مرزی ایران، به لحاظ برخورداری از اغلب مولفه های توسعه (به ویژه شاخص های توسطه زیرساختی و کالبدی ) در سطح نامناسبی قرار دارد. با توجه به وجود ۱۷۷۲ نقطه روستایی دارای سکنه در سطح استان در قالب ۱۰ شهرستان، بررسی و تبیین برخورداری بخش روستایی استان از شاخص های آموزشی فرهنگی ، ضمن تبیین وضعیت موجود توسعه در سطح استان، بستر شناختی لازم را برای برنامه ریزی های آتی فراهم می نماید. از این رو بررسی چگونگی شکاف و نابرابری میان شهرستانهای استان و نمایش فضایی آن به لحاظ برخوادری از شاخص های آموزشی فرهنگی ، سوال اصلی پژووهش حاضر است . در این مطالعه اطلاعات از نوع کتابخانه ای و با تکیه اصلی بر مستندات آمار کشور است . جهت رسیدن به اهداف پژوهش ، ۱۰ شاخص موثر آموزشی و فرهنگی با استفاده از ترکیب تکنیک های TOPSIS، PCA و GIS مورد ارزیابی قرار گرفت . نتایج پژوهش علی رغم نشان دادن شکاف و نابرابری شهرستانهای استان کردستان در برخورداری از شاخص های آموزشی فرهنگی ، حاکی از این بود که سه شهرستان سروآباد، سنندج و دهگلان به ترتیب با ضریب اولویت ۵۵۲/۰، ۵۳۴/۰ و ۴۹۸/۰ بالاترین رتبه ها و سه شهرستان بیجار، سقز و بانه به ترتیب با ضریب اولویت ۱۱۰/۰، ۲۳۴/۰ و ۲۴۳/۰، پایین ترین رتبه ها را به خود اختصاص دادهاند. همچنین ، نتایج نشان داد فضای توسعه غالب بر استان کردستان به لحاظ برخورداری از شاخص های آموزشی فرهنگی ، سطح محروم و بسیار محروم می باشد و شهرستانهای واقع در نیمه جنوبی استان، نسبت به شهرستانهای واقع در نیمه شمالی استان کردستان، در شرایط نسبی بهتری قرار دارند.

کلیدواژه ها:

استانهای مرزی ، شاخص های آموزشی فرهنگی ، توسعه متوزان ، توزیع فضایی