تحلیل گفتمان انتقادی سیاست های اجتماعی توسعه مناطق مرزی ۱ (با تاکید برعدالت فضایی منطقه ای )

مناطق مرزی ایران علاوه بر شکاف طبقاتی از بی عدالتی فضایی منطقه ای هم رنج می برند. در حوزه عدالت اجتماعی و عدالت فضایی شهری تحقیقات کمی زیادی در رشته های مختلف علوم اجتماعی ، برنامه ریزی شهری و...صورت گرفته است اما »عدالت فضایی منطقه ای « مورد غفلت واقع شده است .این پژوهش به بررسی سیاست های اجتماعی در خصوص توسعه مناطق مرزی با تاکید برعدالت فضایی منطقه ای با روش کیفی تحلیل گفتمان انتقادی با رویکرد فرکلافی در سطوح توصیف ،تفسیر و تبیین می پردازد.همچنین جهت تحلیل نظم گفتمانی از رویکرد لاکلاو و موف هم استفاده شده است .در واقع یک روش ترکیبی مبتنی بر رهیافت پساختارگرایانه است .بر اساس تحلیل ساختار متن ، واژه ی »مرز« در برنامه های توسعه به جای دوگانه »مرز و توسعه « بیشتر دوگانه »مرز و امنیت « برآن مستولی است .با توجه به رابطه دیالکتیکی بین ساختارهای اجتماعی وگفتمان های متاثراز ایدئولوژی و قدرت، سیاست های اجتماعی و برنامه های توسعه ای بعد از انقلاب،متاثر از گفتمان های متعددی هستند که به شکل دایره واری در لایه های مختلف با همدیگر تعامل دارند به طوری که در لایه ی بالایی ،فرا گفتمان ثابت حکومتی انقلاب اسلامی و در لایه میانی گفتمان های متغیر دولتی (سازندگی ، اصلاحات ، عدالت گرا و اعتدال گرا) و در لایه ی درونی ، گفتمان های توسعه ای ( رشد محور ، دولت محور ، امنیت محور ، توزیع محور) وجود داردکه دال های شناور را حول دال مرکزی خود مفصل بندی می کنند و یک نظم گفتمانی را به وجود می آورند که توسعه مناطق مرزی با تاکید بر عدالت فضایی منطقه ای را صورت بندی می کند. در این سیاست های اجتماعی متاثر از صورت بندی ایدئولوژی - گفتمانی ، عدالت پسینی وتوزیعی بیشتر از عدالت پیشینی و فرایندی مورد توجه واقع شده است . ضروری است نظم گفتمانی حاکم در ایران به جای رویکرد تقابلی و انتاگونیستی رویکرد تکاملی مبتنی برعدالت فرایندی - توزیعی را برای توسعه مناطق مرزی با تاکید بر عدالت فضایی منطقه ی را درپیش گیرد.

کلیدواژه ها:

تحلیل گفتمان انتقادی ، سیاست اجتماعی ، توسعه ، مرز ، عدالت فضایی منطقه ای