مین و مرز: تحلیل تجربه زیسته ی قربانیان انفجار مین در نواحی مرزی استان کردستان

زمینه وهدف: مین های به جای مانده از دوران جنگ هشت ساله ایران و عراق در مناطق مرزی استان کردستان، همواره مرزنشینان را طعمه خود کرده و خسارات جسمی ، روحی و اجتماعی متعددی را برای قربانیان به همراه دارند. پراکندگی این مین ها در نوار مرزی به گونه ای است که مرزنشینان هرازچندگاهی لاجرم باید با این سربازان بی رحم در کوه و دشت مواجه شوند. از این رو هدف از انجام پژوهش حاضر، روایت کردن تجربه زیسته قربانیان مین در مناطق مرزی استان کردستان و چگونگی برخورداری آنان از نظام حمایت اجتماعی پس از حادثه است .روش: برای این منظور، ضمن اتخاذ رویکرد کیفی ، از روش تحلیل روایت مضمونی برای دستیابی به روایت قربانیان استفاده شده است . داده ها نیز به میانجی مصاحبه های روایی با مصاحبه شوندهها (قربانیان) به دست آمده است و نمونه گیری به صورت هدفمند تا مرحله اشباع نظری ادامه یافته است . تجزیه وتحلیل دادههای به دست آمده از مصاحبه ها نیز به میانجی کدگذاری مفاهیم نخستین و استخراج مقولات عمده و محوری صورت گرفت .نتایج : نتایج به دست آمده از مصاحبه ها ذیل کدهای عمدهی ؛ گسست در روابط اجتماعی قربانیان، شکل گیری فرایند نشخوار ذهنی در قربانیان، تجربه ی ترومای روحی و روانی ، معوقماندن وعدهوعیدهای مسئولان، تعارض در برخورداری از خدمات درمانی و القای حس ناشایستگی اجتماعی دسته بندی گردیدند.بحث و نتیجه گیری : پیامد مین های بجای مانده در نواحی مرزی در کم ترین حالت خود، قطع عضو قربانیان یا مرگی دردناک است . قربانیان پس از وقوع حادثه دچار نوعی ترومای روحی -روانی ناشی از نقصان فیزیکی خود می شوند و لاجرم باید با پیامدهای فردی و اجتماعی آن مواجه شوند. سازمانهای خدماترسان در این موضوع گاها به صورت دوگانه رفتار کرده و دسته ای از افراد را تحت پوشش خدمات خود قرار داده و افراد دیگری را به دلایلی چون اشتغال به فعالیت های غیرقانونی نظیر قاچاق، کولبری ، تردد غیرمجاز و غیره از این خدمات محروم می سازند. اینجاست که مضیقه ی ایجادشده برای افرادغیرمشمول حمایت اجتماعی ، دوچندان شده و بار فردی و اجتماعی آن را مضاعف می گرداند. خلاء قانونی و ضعف در لوایح قانونی موجود پیرامون حمایت اجتماعی از قربانیان نیز بر وخامت مسئله می افزاید.

کلیدواژه ها:

مرز ، مین ، قربانیان مین ، تامین اجتماعی ، حمایت اجتماعی